Tù nhân lương tâm Trần Huỳnh Duy Thức, người đang chịu bản án 16 năm tù giam được trả tự do vào đêm 20/9/2024, trước thời hạn tám tháng. Động thái này diễn ra chỉ một ngày trước chuyến đi Mỹ của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm.
Ông Trần Huỳnh Duy Tân, em trai ông Thức xác nhận thông tin này với RFA, cho biết thêm rằng, ôngThức được đưa lên chuyến bay số VN1269, khởi hành từ Nghệ An, dự kiến sẽ đáp xuống sân bay Tân Sơn Nhất khoảng 12 giờ đêm ngày 20/9:
“Có thông tin chắc chắn là anh thức đang trên đường về. Chắc là khoảng 12 giờ đêm nay anh sẽ về tới Sài Gòn. Phía công an địa phương họ báo cho gia đình là chuẩn bị đón anh thức về.”
Ông Tân nói cả đại gia đình ông đang tập trung về nhà ông Trần Huỳnh Duy Thức để đón ông trở về sau gần 16 năm xa cách:
“Rất là vui. Không có chuyện gì mà vui hơn cái chuyện này hết, đang chờ từng ngày từng phút từng giây. Mười mấy năm rồi, bây giờ không còn gì để nói, giây phút này là rất đang mong chờ.”
Động thái trả tự do sớm cho ông Trần Huỳnh Duy Thức diễn ra chỉ một ngày trước khi ông Tổng bí thư Tô Lâm lên đường sang Mỹ (từ ngày 21/9) và dự kiến sẽ có bài phát biểu trước Hội nghị Thượng đỉnh tương lai, Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc khóa 79 tại New York.
Trần Huỳnh Duy Thức là một nhà hoạt động dân chủ nổi bật của Việt Nam và cũng là người sáng lập tổ chức Con Đường Việt Nam.
Trước khi bị bắt vào năm 2009, ông là Tổng Giám đốc của Công ty Dịch vụ điện thoại internet OCI. Tháng 1/2010, ông bị Toà án nhân dân TPHCM đưa ra xét xử cùng với ba nhà hoạt động nổi tiếng khác là luật sư Lê Công Định, ông Lê Thăng Long và Nguyễn Tiến Trung. Kết quả, ông Trần Huỳnh Duy Thức bị tuyên 16 năm tù giam, Nguyễn Tiến Trung bảy năm tù, Lê Công Định và Lê Thăng Long mỗi người năm năm tù giam, với cùng tội danh “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”.
Ông Nguyễn Tiến Trung, từ nước Đức, cũng bày tỏ vui mừng khi hay tin ông Trần Huỳnh Duy Thức được trả tự do sớm tám tháng trước thời hạn. Ông Trung nói với RFA:
“Tôi rất bất ngờ và cũng rất vui mừng khi anh thức được trả tự do sớm vài tháng trước thời hạn 16 năm. Tuy nhiên, đối với tôi, bản án của anh Thức là hoàn toàn bất công và việc kết án 16 năm là không đúng, hoàn toàn sai trái của chính quyền Việt Nam.”
Bên cạnh đó, ông Nguyễn Tiến Trung cũng tỏ ra lo lắng về bối cảnh hiện tại của phong trào dân chủ tại Việt Nam, khi chính quyền ngày càng đàn áp mạnh tay hơn: :
“Thật đáng tiếc là anh Thức ra tù vào lúc phong trào dân chủ Việt Nam đang bị đàn áp nặng nề nhất. Hầu hết những người hoạt động dân chủ có tiếng tăm đều phải rời đi hoặc bị bắt giữ. Điều này có nghĩa là anh Thức sẽ gặp nhiều khó khăn khi trở lại, và có thể rất ít người còn bên cạnh anh để tiếp tục đấu tranh trong nước.”
Ông Trung cũng nhấn mạnh rằng, ông Trần Huỳnh Duy Thức sẽ cần thời gian để phục hồi sức khỏe sau một thời gian dài bị giam giữ, cũng như để có thể tìm lại sự liên kết với những nhà hoạt động mới trong phong trào dân chủ tại Việt Nam.
Trong suốt những năm thụ án, ông Trần Huỳnh Duy Thức đã từng nhiều lần tuyệt thực để phản đối chế độ hà khắc của trại giam. Ông Thức cũng luôn kiên định lập trường của mình là không ra nước ngoài tị nạn, không nhận tội để được xem xét giảm án vì ông Thức vẫn khẳng định ông “không có tội để phải nhận tội”.
Nhiều quốc gia phương Tây như Liên minh Châu Âu, Mỹ hay các tổ chức nhân quyền quốc tế, nhiều năm qua luôn bày tỏ quan ngại, lên tiếng phản đối việc Hà Nội cầm tù những nhà hoạt động bày tỏ quan điểm của mình một cách ôn hoà.