Bà Hoàng Thị Minh Hồng, sáng lập viên và giám đốc của Trung tâm Hành động và Liên kết vì Môi trường và Phát triển (CHANGE), vừa được trả tự do sớm hơn 20 tháng so với bản án ba năm tù giam về tội “trốn thuế”.
Thông tin bà Hồng được tha tù trước thời hạn đến cùng lúc với việc tù nhân lương tâm Trần Huỳnh Duy Thức bị cưỡng bức đặc xá một ngày trước chuyến thăm Mỹ của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm.
Nhiều dòng trạng thái tỏ vẻ vui mừng trước tin bà Hồng được thả trước thời hạn được đăng tải trên mạng xã hội trong ngày 21/9. RFA cũng nhận được thông tin trên trong cùng ngày.
Bà Hồng bị bắt vào ngày 31/ 5/2023 tại thành phố Hồ Chí Minh vì bị cho là chỉ đạo nhân viên của tổ chức không xuất hóa đơn giá trị gia tăng, không thực hiện đầy đủ thủ tục về kế toán, hóa đơn, chứng từ… cho khoản thu 69 tỷ đồng.
Đây là khoản tài trợ của các tổ chức nước ngoài cho những dự án của tổ chức CHANGE trong thời gian từ 2012 cho đến khi giải thể năm 2022. Số tiền bị cho là trốn thuế lên tới 6,7 tỷ đồng.
Đến ngày 28/9/2023, Toà án Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã tuyên bà ba năm tù giam cùng hình phạt bổ sung 100 triệu đồng.
Bình luận về bản án ba năm tù vì tội “trốn thuế” của bà Hồng, phát ngôn nhân Văn phòng khu vực Châu Á của tổ chức Ân xá Quốc tế khi đó nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA) qua email:
“Chính quyền Việt Nam phải chấm dứt việc đàn áp các nhà vận động môi trường ngay lập tức. Bằng cách giam giữ những người cống hiến cho công lý khí hậu, chính quyền đã hạn chế khả năng của Việt Nam trong việc giải quyết một trong những vấn đề gây hậu quả nặng nề nhất của thời đại chúng ta.”
Trước khi bị bắt, bà Hồng từng được truyền thông Nhà nước đăng bài tôn vinh khi vào năm 2015 bà được tổ chức climateheroes.org đưa vào danh sách “Các anh hùng Khí hậu” nhân Hội nghị Liên Hiệp quốc về Biến đổi Khí hậu COP21. Bà là một trong năm người được trao giải Đại sứ truyền cảm hứng của WeChoice Awards 2019, và giải Chiến binh Xanh của Năm của giải Elle Style Awards. Ngoài ra, bà cũng là người phụ nữ Việt Nam đầu tiên đến Nam Cực.
Trong hai năm từ 2021-2023, Việt Nam đã tăng cường đàn áp và bỏ tù nhiều nhà hoạt động môi trường, lãnh đạo một số tổ chức xã hội dân sự có đăng ký với nhà nước như các ông bà Đặng Đình Bách, Mai Phan Lợi, Ngụy Thị Khanh, Bạch Hùng Dương và Hoàng Thị Minh Hồng.
Đến thời điểm này, đã có ba người được ra tù trước thời hạn gồm ông Mai Phan Lợi (10/9, sớm 18 tháng so với bản án 45 tháng tù giam); Bà Ngụy Thị Khanh (13/5, sớm năm tháng) và bà Hoàng Thị Minh Hồng.
Hôm 23/8, Dân biểu Quốc hội Liên bang Đức Andreas Jung nhận bảo trợ cho Đặng Đình Bách- nhà hoạt động bảo vệ môi trường và khí hậu ở Việt Nam hiện đang phải thi hành án tù năm năm về tội danh trốn thuế.
Việc bắt giam ông Bách bị các nhà quan sát độc lập xem là một biện pháp chính trị để triệt hạ các tiếng nói phản biện về chính sách khí hậu, và sáu báo cáo viên đặc biệt về nhân quyền của Liên Hiệp quốc kêu gọi trả tự do cho ông.