Nguyễn Thị Thanh Nhàn là ai?
Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn là Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (Tập đoàn AIC) được thành lập từ năm 2005. AIC có 29 công ty con hoạt động kinh doanh trong nhiều lĩnh vực từ y tế, giáo dục, chuyển đổi số, tài nguyên môi trường đến bất động sản.
Bà Nhàn là người phụ nữ đầu tiên của khu vực châu Á và Việt Nam được Viện Hàn lâm Quốc tế về các nghiên cứu hệ thống Liên bang Nga (IASS) trao tặng hai danh hiệu: Viện sĩ có thành tích xuất sắc nhất giai đoạn 2004- 2014 và giải thưởng ngôi sao Vernadski.
Năm 2017, bà Nhàn được tạp chí Forbes Việt Nam xếp trong danh sách 50 phụ nữ có ảnh hưởng nhất Việt Nam.
Những vụ án liên quan
Tính đến hôm nay, bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn là bị cáo, bị can trong năm vụ án (mà cơ quan tố tụng đã xét xử hoặc truy tố hoặc đề nghị truy tố) dù bà đã bỏ trốn, đang bị truy nã trong nước và quốc tế.
Cuối năm 2022, trong vụ án xảy ra tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Nai, bà Nhàn bị tuyên mức án 16 năm tù về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng và 14 năm tù về tội đưa hối lộ. Hình phạt chung cho cả hai tội trong vụ án này là 30 năm tù.
Tháng 10 năm 2023, bà Nhàn lại bị tuyên 10 năm tù về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng trong vụ án xảy ra tại Bệnh viện Sản – Nhi Quảng Ninh.
Tháng 7 năm 2024, trong vụ án xảy ra tại Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM, bà Nhàn bị tuyên 12 năm tù về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, 12 năm tù về tội đưa hối lộ. Tổng hợp hai tội danh là 24 năm tù.
Vụ án xảy ra tại Ban quản lý dự án công trình xây dựng y tế (Sở Y tế Bắc Ninh) đang được xét xử. Trong vụ án này, bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn bị xét xử về tội “Đưa hối lộ” với mức án do Viện kiểm sát đề nghị là từ 12 đến 13 năm tù.
Một vụ án nữa chưa có ngày xét xử là vụ án xảy ra tại Trung tâm ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam (VNCERT). Trong vụ án này, bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn bị đề nghị truy tố về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.
Tính đến hôm nay, bà Nhàn đã bị xét xử trong bốn vụ án với số năm tù bị tuyên và bị đề nghị lên đến 76 năm tù. Tuy vậy, tổng số năm tù mà bà Nhàn phải thụ án chỉ là 30 năm, theo quy định của luật pháp Việt Nam.
Cụ thể, Điều 55 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định, khi một bị cáo phạm nhiều tội, bị tòa án tuyên các bản án có tổng mức vượt quá 30 năm thì khi thi hành án, người đó chỉ phải chấp hành tối đa 30 năm.
Bà Nhàn đang ở đâu?
Bà Nhàn được cho là đóng vai trò quan trọng trong các thương vụ mua vũ khí cho quân đội Việt Nam; từng là trung gian cho các thương vụ mua bán vũ khí giữa Việt Nam và những nhóm quốc phòng Phương Tây. Năm 2018, bà giữ một vai trò quan trọng trong việc mua bán vũ khí giữa Israel và Việt Nam.
Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn hiện đang tị nạn tại Đức và chính phủ nước này từng cảnh báo phía Việt Nam về hậu quả ngoại giao nghiêm trọng nếu Hà Nội lại thực hiện việc bắt cóc công dân đang tị nạn trong lãnh thổ Đức lần nữa.
Chính phủ Đức có phản ứng như trên sau khi các lãnh đạo Ban Nội chính Trung ương về phòng chống tham nhũng họp báo khẳng định quyết tâm “dẫn độ bằng được” các đối tượng bỏ trốn như bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn về nước, ngay cả trong trường hợp Việt Nam chưa ký hiệp định hỗ trợ tư pháp với quốc gia mà đối tượng đó đang cư trú, bằng việc xét xử vắng mặt họ để làm cơ sở dẫn độ, rồi từ đó nghiên cứu ban hành án lệ áp dụng cho sau này.
Phó Ban Nội chính Trung ương Đặng Văn Dũng cho “đây là điểm mới, nổi bật, tạo bước đột phá trong điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng, tiêu cực”.
Dư luận đồn đoán gì?
Dư luận cũng đang đồn đoán Hà Nội đang tìm cách đưa bà Nhàn từ Đức về, nhưng không phải bằng hình thức bắt cóc đã áp dụng với Trịnh Xuân Thanh, mà bằng “con đường ngoại giao” qua chuyến thăm Đức mới đây của Đại tướng Lương Tam Quang,.
Cùng lúc với chuyến đi của Đại tướng Lương Tam Quang đến Đức, tại Việt Nam, Thiếu tướng Hoàng Anh Tuyên – Phó chánh Văn phòng, người phát ngôn Bộ Công an đã nhờ báo chí gửi thông điệp tới bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn sớm về đầu thú để hưởng sự khoan hồng.
Ngoài tin đồn trên, mạng xã hội lâu nay cũng lan truyền tin “Thủ tướng Phạm Minh Chính quan hệ tình ái bất chính với bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, cả hai có một con gái ngoại hôn”. Báo chí Nhà nước không đưa tin cũng không bình luận gì.
Dư luận xã hội cho rằng, một mình bà Nhàn không thể “làm mưa làm gió” với hàng loạt vi phạm như thế, nhất là vụ án Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh hồi năm 2012, lúc ông Phạm Minh Chính làm lãnh đạo tỉnh này (từ tháng 8 năm 2011 đến tháng 2 năm 2015).