Ông Y Krếc Byă, một tù nhân lương tâm (TNLT) đang thụ án tù 13 năm ở Trại giam Xuyên Mộc, được tổ chức Việt Nam Canh tân Cách mạng Đảng (tức đảng Việt Tân) trao giải thưởng Lê Đình Lượng năm nay với chủ đề “Công lý cho dân tộc, Công bằng cho mọi người.”
Ông Y Krếc Byă, sinh năm 1978, bị bắt lần thứ nhất năm 2004 và bị kết án 8 năm tù về tội danh “phá hoại chính sách đoàn kết dân tộc” vì các hoạt động đòi quyền tự do tôn giáo. Ông bị bắt lần thứ hai đầu tháng 4 năm ngoái, và trong phiên toà cuối tháng 3 năm nay, ông bị kết án 13 năm tù giam và 5 năm quản chế về cùng tội danh.
Trong thông báo công bố ngày 8/12, Việt Tân cho biết việc trao giải thưởng Lê Đình Lượng năm nay cho ông Y Krếc Byă là cách vinh danh tinh thần bất khuất trước cường quyền và sự miệt mài tranh đấu cho nhân quyền trong hơn hai thập niên qua của ông.
Thông cáo viết:
“Trong hơn 20 năm qua, thầy truyền đạo Tin Lành Y Krếc Byă, người sắc tộc Ê Đê, thuộc Hội Thánh Tin Lành Đấng Christ Tây Nguyên, đã không ngừng tranh đấu cho quyền tự do tôn giáo và đòi công lý, công bằng cho đồng bào sắc tộc ở Tây Nguyên.”
Theo Việt Tân, Hội Thánh Tin Lành Đấng Christ Tây Nguyên là một tổ chức tôn giáo độc lập, do vậy, nhiều mục sư, thầy truyền đạo và tín đồ liên tục bị chính quyền các tỉnh Tây Nguyên sách nhiễu, ngăn cản không cho tổ chức các sinh hoạt tôn giáo nhằm bắt họ phải bỏ đạo.
Ông Y Krếc Byă được cho là đã nỗ lực cùng một số đồng đạo phục hoạt nhóm đạo này, sau nhiều năm các hoạt động của nhóm bị gián đoạn vì sự đàn áp của giới cầm quyền.
Ông cũng là người trợ giúp người bản địa phản đối việc chính quyền địa phương cưỡng chế đất một cách bất hợp pháp, đòi công lý cho các nạn nhân bị mất đất mất nhà.
Trước khi bị bắt, ông đã hướng dẫn các tín đồ thu thập bằng chứng và viết báo cáo các trường hợp vi phạm nhân quyền để gửi cho các cơ quan nhân quyền quốc tế.
Bà Đông Xuyến, phát ngôn nhân của Việt Tân, nói với RFA ngày 8/12 về khôi nguyên năm nay.
“Thầy truyền đạo Y Krếc Byă là một nhà đấu tranh phi bạo lực cho nhân quyền, cũng là một người lãnh đạo tinh thần, đã đấu tranh đấu trong suốt 20 năm vừa qua.
Thầy đại diện cho rất nhiều người, những tín đồ Tin Lành và những nhóm đạo ở Tây Nguyên đấu tranh ôn hòa cho quyền sống rất căn bản và thiêng liêng của họ.”
Phóng viên gửi email cho Bộ Ngoại giao Việt Nam với đề nghị bình luận về việc ông Y Krếc Byă được trao giải thưởng Lê Đình Lượng năm nay, nhưng chưa nhận được phản hồi.
Giải thưởng Lê Đình Lượng được Việt Tân thành lập vào năm 2018, mang tên của chính nhà hoạt động dân chủ và nhân quyền bị kết án 20 năm tù giam vì các hoạt động đấu tranh cho quyền lợi của người dân và chủ quyền của Việt Nam.
Trong những năm trước, giải thưởng này được trao cho các nhà hoạt động nhân quyền như ông Trương Văn Dũng, bà Nguyễn Thuý Hạnh, ông Phan Kim Khánh, linh mục Đặng Hữu Nam, và giảng viên cao đẳng sư phạm Nguyễn Năng Tĩnh.
Nhà nước Việt Nam luôn coi các giải thưởng nhân quyền, kể cả Giải thưởng Lê Đình Lượng, của các tổ chức của người Việt và quốc tế, là sự can thiệp vào nội bộ Việt Nam, phục vụ cho ý đồ chống phá chính quyền hay “diễn biến hoà bình.” Hà Nội coi các cá nhân hoặc tổ chức được trao giải thưởng là “những đối tượng có hoạt động vi phạm pháp luật.”