Vào ngày 23/9, chị Nguyễn Thị Châu, vợ Kỹ sư Nguyễn Ngọc Ánh, tù nhân lương tâm hiện đang bị giam tại trại Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai đã đăng tải trên tài khoản Facebook cá nhân thông tin chồng chị và một số tù nhân lương tâm khác hiện đang tuyệt thực từ ngày 5/9 đến nay. Mục đích để đòi quyền lợi cho tù nhân tại trại giam nơi đây.
Thông tin chị Châu đăng tải được dẫn nguồn từ một người vừa mãn án tù và ra khỏi trại giam Xuân Lộc cho chị biết qua ứng dụng Facebook Messenger.
Theo hình ảnh đoạn hội thoại được chị Nguyễn Thị Châu chia sẻ trên Facebook, người đàn ông vừa ra tù cho hay ông cùng với tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Đức Độ và Huỳnh Đức Thanh Bình đã cùng nhau tuyệt thực. Đến ngày 5/9 thì cả ba người vừa nêu cùng với một người tù khác là Phạm Long Đại bị giam riêng.
Hiện chỉ còn Kỹ sư Nguyễn Ngọc Ánh và ông Nguyễn Văn Đức Độ đang tuyệt thực.
Chúng tôi có liên lạc với chị Nguyễn Thị Châu và được chị xác nhận sự việc tuyệt thực tại trại giam Xuân Lộc như sau:
“Thông tin hai người nhắn tin với nhau chị có đưa lên Facebook. Sau hôm nay có người bạn bên trại mới ra, tối hôm qua nhắn cho chị là Ánh đang tuyệt thực để đòi quyền lợi trong trại cho Ánh và cho anh em trog đó, tới hôm nay là được 18 ngày. Chị có hỏi Ánh sức khỏe thế nào thì (người bạn) có nói là nhốt Ánh riêng, còn ba người tuyệt thực chung thì đang ở phòng riêng, còn anh Ánh nhốt riêng, từ hồi anh Ánh lên đó là gần 1 năm chưa bao giờ được ra ngoài ánh sáng. Ánh 24/24 bị nhốt trong nhà vì nói gì Ánh cũng nói đưa quyền, đưa luật ra để đòi hỏi nên nó ghét lắm, nó không cho ra phơi nắng, không cho ra hoạt động ngoài trời như những người khác nên càng ngày chị càng lo lắng rồi giờ thêm vụ này nữa.”
Kỹ sư nuôi tôm Nguyễn Ngọc Ánh, một người hoạt động vì môi trường, bị Tòa án Nhân dân tỉnh Bến Tre hôm 6/6/2019 tuyên án 6 năm tù và 5 năm quản chế về tội ‘làm, tàng trữ, phát tán, tuyên truyền thông tin, tài liệu nhằm chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam’.
Thanh niên Huỳnh Đức Thanh Bình vào ngày 24/6/2019 bị Tòa án Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh tuyên 10 năm tù giam với cáo buộc ‘hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân’.
Ông Nguyễn Văn Đức Độ trong phiên phúc thẩm ngày 13/9/2019 bị tuyên án 11 năm tù và 3 năm quản chế trong vụ án xử các thành viên nhóm Liên minh Dân tộc Tự quyết với cáo buộc ‘hoạt động nhằm lật đổ chính quyền’.
Trao đổi với RFA tối 23/9, bà Nguyễn Thị Huệ, mẹ tù nhân lương tâm Huỳnh Đức Thanh Bình cho hay bà không biết thông tin cụ thể gì về các tù nhân tại trại Xuân Lộc tuyệt thực:
“Cô chỉ biết N. là người ở chung với Bình ra và N. báo thông tin đó với vợ Kỹ sư Ánh nên vợ Kỹ sư Ánh đưa thông tin đó lên. Từ đầu tháng cô có nhận được thông tin từ gia đình của Nguyễn Văn Đức Độ có báo tin để phản đối sự hà khắc của trại giam đối với Bình với Nguyên thì hai bạn có tuyệt thực trong khoảng một tuần lễ nhưng con cô mệt quá nên thôi. Sau đó đến Nguyễn Văn Đức Độ và giờ đến Kỹ sư Ánh chăng?”
Luật sư Đặng Đình Mạnh, người đại diện pháp lý cho Kỹ sư Nguyễn Ngọc Ánh cho hay ông cũng chỉ mới biết thông tin thân chủ của mình tuyệt thực thông qua bài viết được vợ thân chủ mình đăng tải trên Facebook. Ông nói:
“Anh không hiểu nguyên do tại sao dẫn đến việc họ tuyệt thực. Anh định trong vài ngày tới sẽ có sự tiếp xúc với giới chức có thẩm quyền để xem, tìm hiểu chuyện đó thế nào. Thông thường những việc như vậy thì ban giám thị trại giam họ rất dè xẻn chuyện chia sẻ thông tin hoặc giải thích lý do. Gần đây nhất là trường hợp Trịnh Bá Tư đang bị điều tra tại tỉnh Hòa Bình cũng có nói về vấn đề tuyệt thực, anh cũng đã có văn bản yêu cầu chính thức để họ xác minh, tra lời vấn đề thế nào. Họ nói họ không muốn chia sẻ vấn đề đó, vấn đề đó thuộc thẩm quyền cơ quan công an điều tra. Nên luật sư cố gắng làm hết trong phạm vi quyền hạn cho phép nhưng đạt kết quả để hiểu biết thực sự về vấn đề thì hiện nay chưa thể làm được điều đó.”
Qua cuộc điện đàm với gia đình vào đầu tháng 9 vừa qua, kỹ sư Nguyễn Ngọc Ánh cho hay tình trạng của anh trong trại giam:
“Quyền và lợi ích, thân thể, sức khỏe của anh bị xâm phạm nghiêm trọng theo Bộ luật Thi hành án hình sự ở đây. Em yêu cầu Luật sư Đặng Đình Mạnh lên tìm gặp anh để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của anh.”
Tuy nhiên, sau khi anh Ánh nói đến đây thì cuộc gọi giữa chị Châu và anh Ánh đã bị cắt ngang.
Theo lời chị Nguyễn Thị Châu, sau khi bị ngắt tín hiệu điện thoai, chị đã làm đơn lên Viện Kiểm sát tỉnh Đồng Nai nhưng đến nay vẫn chưa nhận được câu trả lời, phía trại giam Xuân Lộc cũng không trả lời chị.
Vợ kỹ sư Nguyễn Ngọc Ánh cũng cho biết thêm chị vốn sẵn đã lo lắng cho sức khỏe của chồng mình sau cuộc gọi vào đầu tháng 9, giờ thêm thông tin tuyệt thực này, chị lại càng bất an:
“Chiều giờ chị đang tính có nên lên trại lúc này không vì lên trại lúc này thì sợ nó lấy lý do dịch không cho mình gặp mặt hay lấy lý do khác. Nhưng chị vẫn phải quyết định lên để coi tình hình thế nào. Ở nhà mình cũng không biết được tình hình trên đó, thà là mình đi gặp được hay không thì mình còn đòi hỏi quyền lợi cho chồng chứ ở nhà là chết.”
Có cùng tâm trạng lo lắng cho con trai đang thụ án tại giam Xuân Lộc, bà Nguyễn Thị Huệ bày tỏ:
“Thật ra cô đang rất lo lắng. Cô đợi đến tháng 10 này nếu có thông báo được đi thăm là cô sẽ lên liền để tìm hiểu xem chuyện gì xảy ra.”
Trại giam Xuân Lộc là nơi giam giữ một số tù nhân chính trị khu vực phía Nam. Tình trạng tù nhân tuyệt thực để đấu tranh đòi quyền lợi tại trại giam Xuân Lộc vẫn diễn ra thường xuyên lâu nay.
Điển hình như vào tháng 10/2019, tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Đức Độ tuyệt thực phản đối trại giam Xuân Lộc bán thức ăn giá “trên trời”.
Vẫn trong tháng 10, tù nhân lương tâm Huỳnh Trương Ca, thành viên của nhóm Hiến pháp hiện đang thụ án ở trại Xuân Lộc cũng đã tuyệt thực để phản đối việc ông không được quản giáo chấp thuận cho ra ngoài trại giam để chữa trị vì bị nổi hạch ở cổ gây đau đớn. Sau đó ông Ca được công an đưa đi cấp cứu sau khi tuyệt thực đến ngày thứ 5 bị ngất xỉu.
Một tù nhân lương tâm khác trong trại giam này là ông Nguyễn Hoàng Nam, theo Phật giáo Hòa Hảo đấu tranh cho tự do tôn giáo cũng tuyệt thực trong tháng 10/2019 vì bị chuyển từ trại giam K1 nơi có các tù nhân chính trị sang giam cùng với các tù nhân án ma túy.