Facebook cho biết công ty công nghệ khổng lồ hôm 8 tháng 7 đã tháo gỡ một số tài khoản xuất phát từ Lực lượng 47, tên gọi của lực lượng 10.000 quân do Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam chỉ đạo. Lực lượng này được xây dựng từ năm 2016 để tuyên truyền cho Đảng Cộng sản.
Reuters trong một phóng sự công bố ngày 9 tháng 7 cho biết trong số các tài khoản và nhóm Facebook bị tháo gỡ có nhóm E47. Nhóm này đã huy động các thành viên bao gồm quân nhân và thường dân, đồng loạt “báo cáo” các bài đi ngược với quan điểm của Đảng, nhằm nỗ lực buộc Facebook phải gỡ bỏ các nội dung này. Theo Reuters, Facebook đã xóa đi tài khoản E47 vì vi phạm chính sách về báo cáo hàng loạt.
Một phát ngôn nhân của Facebook đã xác nhận thông tin này với Đài Á Châu Tự Do qua điện thư, và cho biết thêm:
“Chúng tôi đã xóa bỏ một số nhóm và tài khoản Facebook tại Việt Nam vì chủ nhân đã có nỗ lực phối hợp báo cáo hàng loạt các nội dung trên Facebook. Mặc dù việc báo cáo hàng loạt không ảnh hưởng đến phán quyết của chúng tôi về bài đăng có vi phạm quy tắc hay không, nhưng nó làm suy yếu các hệ thống của chúng tôi. Đó là lý do tại sao chúng tôi sẽ có biện pháp đối với bất kỳ vi phạm nào mà chúng tôi phát hiện được”.
Liệu hành động tháo gỡ một vài tài khoản có hiệu quả hay không trong cuộc chiến tranh mạng khi một số người đấu tranh cho quyền tự do ngôn luận và thông tin đa chiều phải đối đầu với lực lượng hùng hậu của nhà nước?
Luật sư Nguyễn Văn Đài gần đây đã trở thành nạn nhân của dư luận viên khi tài khoản ông bị báo cáo về nội dung chỉ trích Thủ tướng Phạm Minh Chính, và rồi bị Facebook khóa trong một thời gian.
“Facebook không công bằng giữa người đi khiếu nại và người bị khiếu nại. Người bị khiếu nại không có cơ hội. Mình cũng hiểu rằng Facebook bị áp lực, không phải từ Lực lượng AK47 mà đứng đằng sau AK47 là đại diện của Bộ thông tin truyền thông Việt Nam hoặc là Bộ Công an Việt Nam. Hai cơ quan đó họ phới hợp với nhau, cùng với AK47 nên những người đấu tranh tự do dân chủ và nhân quyền ở Việt Nam cho dù ở trong hay ngoài nước luôn bị yếu thế mà không được Facebook đối xử công bằng”.
Luật sư Đài cho biết, một dư luận viên đã lợi dụng lỗ hổng trong quy luật của Facebook, lấy một bài mà Luật sư Đài đã đăng tải trên trang của mình, cho vào một status cũ của họ, sau đó báo cáo với Facebook rằng bài của Luật sư Đài là bài sao chép.
Luật sư Đài cho biết, ông đã phải tốn nhiều công sức để phục hồi tài khoản của ông. Tuy nhiên ông nhìn nhận rằng Facebook trong thời gian gần đây có một số nỗ lực cải thiện chống sự làm dụng chính sách về báo cáo nội dung của hãng này.
“Khoảng độ một tháng trở lại thì Facebook có cải thiện. Vừa rồi tôi làm rất nhiều video mà đánh thẳng vào cái thể chế chính trị độc đảng Việt Nam thì bị báo cáo rất nhiều, gần như tràn ngập luôn. Thế nhưng Facebook đã có đối xử công bằng, họ xem xét kỹ càng hơn, không như trước đây khi bị báo cáo là họ đóng tài khoản luôn, họ không cần xem xét”.
Phát ngôn nhân của Facebook không tiết lộ bao nhiêu tài khoản liên quan đến Lực lượng 47 đã bị tháo gỡ. Trả lời Reuters, phát ngôn nhân chỉ cho biết đây là loạt gỡ bỏ lớn nhất của hãng này theo chính sách về báo cáo hàng loạt. Cũng theo Reuters, nhiều tài khoản và nhóm có liên quan đến Lực lượng 47 hiện vẫn còn hoạt động. Facebook giải thích lý do là vì các tài khoản này hoạt động dưới các tên thật và không vi phạm chính sách của công ty.
Tổ chức Phóng viên Không biên Giới (RSF) năm 2020 liệt kê Lực lượng 47 của Việt Nam vào danh sách những kẻ thù của tự do báo chí tồi tệ nhất thế giới.
Ông Daniel Bastard, trưởng Văn phòng Châu Á-Thái Bình Dương của RSF nhận xét với Đài Á Châu Tự Do rằng Facebook nỗ lực tháo gỡ một số tài khoản của dư luận viên là điều tích cực. Tuy nhiên, ông nói, vấn đề cốt lõi là Facebook không minh bạch về các thuật toán của họ, cũng như những thảo luận của họ với chính quyền Hà Nội.
“Những kẻ troll ủng hộ chính quyền rất giỏi trong việc thao túng thuật toán của FB. Tôi nghĩ Facebook cần nỗ lực nhiều hơn việc chặn nhóm này hay nhóm khác bởi vì đó là một trò chạy đua không có kết cục. Họ phải minh bạch hơn nhiều về các thuật toán này. Đó là điều mà chúng tôi tại RSF chủ trương. Cũng như các công ty công nghệ lớn khác, họ phải có trách nhiệm hơn về vai trò của mình trong xã hội. Dù muốn hay không, Facebook cũng đã đóng một vai trò quan trọng trong việc phổ biến thông tin ở Việt Nam. Tất cả các phương tiện truyền thông chính thức đều bị kiểm soát, không có tự do biên tập, vì vậy mạng Internet là nơi người dân có thể tìm thấy thông tin trung thực. Facebook rất phổ biến tại Việt Nam. Vì vậy, Facebook có trách nhiệm lớn trong việc phổ biến thông tin đáng tin cậy”.
Một trong trách nhiệm đó, theo ông Daniel Bastard, là Facebook phải minh bạch về những tương tác của công ty với chính quyền Việt Nam.