Khi còn làm báo dù báo Nhà nước hay báo tự do, Báo Sạch, Trương Châu Hữu Danh luôn tạo bất ngờ với những phát hiện tiêu cực chấn động và cung cách tác nghiệp sáng tạo. Hữu Danh đã phát hiện xe siêu sang bảng xanh ở Hậu Giang rồi lần hồi lần mò ra Trịnh Xuân Thanh được luân chuyển ngoài luồng…, góp cho lò cụ Tổng (TBT Nguyễn Phú Trọng) thanh củi to tươi rói.
Đột phá góp củi cho lò!
Chuyện Công An Bình Chánh khởi tố chủ quán Xin Chào được Thiếu tướng Phan Anh Minh – Phó Giám Đốc Công An TP.HCM đánh giá là “nhỏ như móng tay” nhưng Hữu Danh đã đeo đẳng điều tra, mở rộng đến toang hoác, làm cả ban bệ lãnh đạo Công An và Viện Kiểm sát huyện Bình Chánh phải bị kỷ luật.
Danh đã phát hiên và ghi hình ảnh cận cảnh, toàn cảnh biệt phủ đồ sộ toàn gỗ quý của con gái Đại tá Trần Kỳ Rơi và hàng tá quan chức ở Tây Nguyên.
Nghệ thuật livestream thì Phương Hằng phải xếp manh mà lạy tôn Hữu Danh làm sư tổ. Phương Hằng ngồi phòng máy lạnh tru tréo cáo buộc người khác bằng nước bọt. Hữu Danh xông pha chạm mặt với công an, côn đồ, bảo vệ của hàng trăm BOT bẩn khắp Bắc vào Nam, livestream sống động với những cái dùi cui, tuýp sắt đập thẳng vào người, vào xe. Vũ khí của Danh chỉ có mớ tiền lẻ để kéo dài thời gian qua trạm và máy quay phim, điện thoại….
Lối nói, lối viết tưng tửng nửa thật nửa chơi vừa hài hước vừa ngạo nghễ của Hữu Danh không né tránh mà xỉa thẳng vào những quan tham cộm cán, đình đám bất kể là ở cấp nào. “Tiến sĩ chân vịt”, “Giám đốc buôn chổi đót” … những xú danh mà Danh đặt cho quan chức sẽ còn sống mãi với thời gian.
Với Trần Văn Nam, cựu Bí thư Bình Dương, Hữu Danh đã đeo đẳng điều tra về những tiêu cực trong các dự án đất đai của tỉnh đến việc lấn chiếm đất ven sông xây biệt phủ hoành tráng. Nếu cụ Tổng ghi nhận thông tin của Hữu Danh thì đâu đến nỗi một tân Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương, tân Bí thư Tỉnh ủy phải thành củi vào lò.
Thầy chùa ăn, thầy pháp phải đi tù
Trong phiên tòa xét xử Hữu Danh và nhóm Báo Sạch ba ngày vừa qua tại Tòa án Thới Lai, TP. Cần Thơ báo chí chỉ trích đoạn truyền hình ngắn và tường thuật bằng chữ nhưng một lần nữa làm người đọc ngạc nhiên về các cáo buộc mơ hồ của Viện Kiểm Sát, của Tòa và thán phục về cách hành xử, khẩu khí của Hữu Danh.
So với những bị cáo là quan chức cấp cao vời vợi từng địt ra khói, nói ra lửa, khi ra tòa nhũn như chi chi, người báo bệnh, kẻ xin xỏ kêu oan, thì dáng đứng thẳng, ngẩng cao đầu, nói chuyện khoan thai, đĩnh đạc của Hữu Danh làm người xem càng choáng ngợp. Hình ảnh và vài clip ngắn trích đoạn cho thấy Hữu Danh có cầm giấy, có lẽ cũng đã chuẩn bị dàn ý cho các câu trình bày của mình nhưng khi nói, bị cáo ngẩng đầu nhìn thẳng về phía Hội đồng chứ không gầm đầu vào trang giấy đánh vần từng chữ như các vị lãnh đạo Việt Nam phát biểu trước quốc dân.
Các bản tin rập khuôn của báo chí lề phải như một bản thống kê những việc Hữu Danh hay bất cứ một nhà báo nào đều phải làm mà không thấy nêu ra được sai phạm nào mang tính hình sự. Cáo buộc của tòa lại nhắm vào hành động của người đọc bình luận bài viết của Hữu Danh
– HĐXX đánh giá tội của Hữu Danh như sau:
….. “Bị cáo dù không sử dụng hình ảnh câu chữ nhưng qua những nội dung mà bị cáo đề cập, bị cáo muốn dư luận tin vào những nội dung mà bị cáo nêu trong những bài viết đó là đúng nên nhiều người đã vào bình luận bày tỏ cảm xúc, chia sẻ.
Đa số bình luận là công kích, chửi bới, sử dụng ngôn từ khó nghe đối với tổ chức Đảng, Nhà nước.
Từ đó, bị cáo thể hiện ý đồ mục đích tuyên truyền xúi giục, lôi kéo các đối tượng xấu tham gia bình luận chống phá đường lối chủ trương của Đảng, Nhà nước. Hành vi của bị cáo gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến vai trò lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, chính quyền địa phương, gây hoang mang, tạo sự bất ổn trong xã hội” (1)
Đọc qua những câu chữ rối rắm, lủng củng về văn phong, văn phạm, người ta lờ mờ hiểu rằng, Hữu Danh không viết sai sự thật, cũng không bôi xấu chế độ hay cá nhân lãnh đạo. Tội ở đây là những ý kiến bàn luận của công chúng về những bài viết ấy.
Nguyên tắc chung của luật hình sự trên toàn thế giới là cá hể hóa trách nhiệm, cáo buộc hành vi trực tiếp phạm tội của cá nhân. Ở đây, tòa đã xác định “Bị cáo dù không sử dụng hình ảnh, câu chữ” những người bình luận mới “công kích, chửi bới, sử dụng ngôn từ khó nghe đối với tổ chức Đảng, Nhà nước”.
Lẽ ra phải xử lý những kẻ trực tiếp chửi bới, sử dụng từ khó nghe với lãnh đạo thì mới đúng! Sao không phạt kẻ đốt nhà mà đi kết tội người hút gió? Nói theo dân gian, đây là chuyện thầy pháp ăn trộm mà bắt thầy chùa phải đi tù!
Kêu thay cho dân mất đất, giúp tiền người nghèo!
Luật sư Phùng Thanh Sơn thuộc đoàn luật sư TP.HCM từng là nhà báo đã phải kêu lên trên FB cá nhân: “Cuối cùng thì các bài viết mà nhóm “Báo Sạch” viết sai chỗ nào? Không đúng sự thật chỗ nào? … chẳng thấy báo nào nói!” (2)
Đúng là cáo buộc tội quá mơ hồ ngược lại qua thẩm vấn thì công của Hữu Danh quá rõ.Theo báo chí tường thuật, Hữu Danh thừa nhận bản thân mình thực hiện 36 bài viết (status) trên trang Facebook cá nhân liên quan đến việc thu hồi đất thực hiện dự án khu đô thị mới Thới Lai. Xin nói thêm là Dự Án này được quy hoạch ở ấp Thường Thới A nhưng khi thực hiện lại giải tỏa nhầm thêm ấp Thường Thới B khiến hàng trăm hộ dân uất ức khiếu kiện, có nhiều người bị bắt giam. Hữu Danh đã thông tin về những sai phạm này cũng như thực trạng đau khổ của những người dân vừa bị mất đất, mất nhà vừa bị đi tù.
Hữu Danh khai rằng mình viết các bài này là do có quen biết với Nguyễn Hoàng Trung Kiên, một hộ dân khiếu nại việc thu hồi đất. “Bị cáo viết là do bản thân thấy Trung Kiên oan ức và viết bài trên trang cá nhân không vì mục đích tiền bạc. Kiên có đưa cho bị cáo phong bì, nhưng bị cáo không biết thứ gì bên trong và không có nhận”. Ở một đoạn khác, Hữu Danh khẳng định “với Nguyễn Hoàng Trung Kiên ở Thới Lai, bị cáo tuyệt đối không nhận tiền mà còn bỏ tiền túi, vận động cho thêm người này số tiền hơn 53 triệu đồng” (3)
Rõ ràng đối với vụ khu đô thị Thới Lai, với Nhà nước, Hữu Danh có công vạch ra tiêu cực, quan chức làm sai chiến đất của dân. Với người dân, Hữu Danh không chỉ nói thay cho họ mà còn lấy tiền túi và vận động giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn. Đây không phải là cá biệt mà Hữu Danh đã từng làm với nhiều người, cụ thể vụ người kế toán bị tội oan ở Tiền Giang từng thu hút hàng chục luật sư bào chữa.
Tiết lộ với VKSTC các hồ sơ vụ án bị đánh cắp: công hay tội?
Một vấn đề khác được nêu từ giai đoạn điều tra, truy tố và xét xử nhưng nêu để biết chứ chưa xét tội tại phiên tòa này là việc hữu Danh đã tiết lộ tài liệu mật vụ Hồ Duy Hải. Điều khó hiểu là những tài liệu được gọi là mật hoàn toàn không liên quan đến bí mật quốc gia mà thuần túy là những tài liệu chứng cứ của vụ án hình sự đã được đưa vào hồ sơ vụ án, được đánh số bút lục. Đó là những tài liệu bắt buộc phải công khai với những người tham gia tố tụng. Thế nhưng từ phiên tòa Giám đốc thẩm trở về trước, Đoàn Giám sát của UBTVQH, Luật sư, VKSNDTC đều không được biết đến các tài liệu này. Sau phiên tòa Giám Đốc Thẩm, Hữu Danh đã tung lên mạng biên bản lời khai của cựu Thiếu tá CA Đinh Văn Còi xác nhận người thanh niên trong Bưu điện Cầu Voi không phải là Hồ Duy Hải, một số biên bản ảnh hiện trường cho thấy cái thớt thật dính máu nằm ngay dưới đầu nạn nhân, hình ảnh thực nghiệm hiện trường cho thấy Hải dắt dao vào bụng khi gây án…. Đây là những bằng chứng quan trọng cho thấy Hải ngoại phạm và bị dàn dựng ép cung. Việc ai đó đóng dấu mật và rút các tài liệu này ra khỏi hồ sơ vụ án là vi phạm nghiêm trọng tố tụng. Hữu Danh đã cung cấp toàn bộ các tài liệt mật này cho VKSNDTC đây là những chứng cứ rất quan trong để các cơ quan trách nhiệm xem xét lại vụ án.
HĐXX hỏi về nguồn gốc của các tài liệu mật liên quan đến vụ án Hồ Duy Hải. Hữu Danh trả lời tất cả tài liệu có đóng dấu “Mật”, “Tối mật” liên quan vụ án này được người lạ gửi đến tận nhà thông qua bưu điện, hoặc shipper.
Hữu Danh thừa nhận viết hơn 200 bài về vụ án Hồ Duy Hải . “Bị cáo là người tiếp cận vụ án này ngay từ đầu, do đó bị cáo muốn viết phản biện với mong muốn vụ án này sớm được sáng tỏ. Bị cáo không đánh vào nền tư pháp, mà thời gian qua có Ủy ban Tư pháp Quốc hội, Viện KSND tối cao cũng có kiến nghị về vụ án này”
Với thực trạng đã nêu, việc Hữu Danh có công hay có tội trong hành vi tiết lộ hồ sơ mật còn phải chờ đến khi làm sáng tỏ vụ án Hồ Duy Hải. Về hình thức thì Hữu Danh đã vi phạm nhưng hồ sơ ấy được xác lập là mật có đúng cơ sở pháp lý hay không? Nội dung, tính chất của nó có phải là hồ sơ mật hay không lại là chuyện khác. Liệu đến lúc nào đó cơ quan chức năng xác định đó không phải là tài liệu mật mà là bằng chứng vô tội của Hồ Duy Hải và cũng là bằng chứng của hành vi làm sai lệch hồ sơ vụ án hoặc một tội phạm xâm phạm tư pháp khác. Liệu có lúc nào đó người rút các tài liệu này ra khỏi hồ sơ vụ án và đóng dấu Mật phải ra đứng trước vành móng ngựa. Vì vậy với tình tiết này, Hữu Danh vẫn đứng giữa dòng công tội mà chừng như công nhiều hơn là tội (3)
Cố ý nói xấu vì nghĩ rằng người đó xấu
Điều bất ngờ nhất trong phiên tòa là cách nhận tội hiên ngang khí phách của Hữu Danh. Hiếm có bị cáo nào thẳng thắn và mạnh mẽ nhận tội theo cung cách của Hữu Danh. Hữu Danh nói “có các cơ quan, đơn vị, cá nhân mà bị cáo đã vô tình xâm phạm”. Song, Hữu Danh cũng thừa nhận, “thực tế có một số trường hợp bị cáo không vô tình; bị cáo nghĩ họ xấu nên xâm phạm”. Hữu Danh cũng xin lỗi đến bốn người bạn của mình là các bị cáo Nhã, Giang, Bảo, Thắng. “Tại vì họ chơi với bị cáo nên bây giờ gánh tội giống như bị cáo” (4). Đặc biệt một tờ báo khác còn ghi nhận Hữu Danh “Xin lỗi những người dân đã đặt niềm tin quá nhiều vào bị cáo” (5). Đó là lời xin lỗi hào hùng của một người nhiệt huyết dấn thân đấu tranh cho quyền lợi người dân. Một nguyên tắc thành tuyên ngôn trong mỗi bản án hình sự Việt Nam là nhằm để trừng trị thích đáng hành vi phạm pháp đối với cá nhân và đồng thời là biện pháp răn đe giáo dục phòng ngừa chung.
Đảng ghét, dân thương!
Vậy với phiên tòa, với bản án trừng phạt nặng nề người có công mà không có tội như Trương Châu Hữu Danh, Nhà nước việt Nam muốn đưa ra thông điệp gì? Phải chăng là tuyệt đối im lặng phục tùng, phải câm nín chịu đựng mọi sự tham nhũng lộng quyền của các quan chức? Vạch mặt chỉ tên quan chức cướp đất bắt dân, phát hiện tố cáo vi phạm tố tụng, làm sai lệch hồ sơ vụ án thì phải đi tù!
Điều đặc biệt là Nhà nước cộng sản rất sợ các đoàn thể, tổ chức dân sự độc lập nằm ngoài hệ thống chính tri của Đảng. Báo Sạch chỉ có năm thành viên đã làm rúng động dư luận nên phải tiêu diệt là tất yếu. Không ghép tội này thì tội khác.
Phản ứng của dư luận thì như thế nào? Trên Facebook, nhiều đồng nghiệp đã nhắn gởi danh cho Hữu Danh và các thành viên Báo Sạch những lời thương yêu, những hẹn hò chờ đợi. Cựu nhà báo Đoàn Quý Lâm viết “Ra tù lên núi cuốc đất với tao nha Hữu Danh, Kiên Giang, Thanh Nhã. Thế gian này làm đoé gì có báo sạch!” (6)Nhà báo Bùi Phụ từng là sếp của Hữu Danh ở báo Nông Thôn Ngày Nay thì rủ rê khi ra tù hãy về với anh cùng nhau đi bán báo như xưa.
Luật sư Trần Hồng Phong, người hỗ trợ pháp lý kêu oan cho Hồ Duy hải đã dành lời vàng ghi công cho Hữu Danh trước khi tòa tuyên án
“Chiều nay 28/10/2021, năm thành viên của nhóm Báo Sạch sẽ bị tuyên án. Báo chí sẽ rầm rộ đồng loạt đưa tin. Đó là chuyện pháp luật.
Còn chuyện tình người, Trương Châu Hữu Danh là người em mà tôi đã quen biết từ rất lâu, và luôn dành cho em tình cảm thương, quý. Danh là người thuần nam bộ, phong cách hơi phớt đời, ẩn sau khuôn mặt luôn vui vẻ, mang nét trẻ thơ là một tấm lòng nhân ái, một tinh thần dũng cảm, khí khái, quân tử.
Trong vụ án Hồ Duy Hải, có thể nói Danh là người có công rất lớn. Mọi người hãy vào Facebook của Danh, hiện vẫn còn, để đọc rất nhiều bài viết, để thấy Danh đã bỏ biết bao công sức, chấp nhận rủi ro, mạnh mẽ và kiên định bày tỏ quan điểm kêu oan cho Hồ Duy Hải như thế nào. Danh là người đã đón và dẫn tôi lần đầu ghé nhà chị Loan năm 2011; đặc biệt là đã cung cấp cho tôi nhiều tài liệu về vụ án sau phiên toà giám đốc thẩm tháng 5/2020 (mà các Ls trước đó chưa từng được tiếp cận, dù luật không cấm).
Danh và nhóm Báo Sạch đã bỏ rất nhiều công sức, không chút vụ lợi, để hàng triệu người quan tâm biết thêm, thêm đồng cảm với hành trình kêu oan cho con của gia đình Hồ Duy Hải. Thật đáng trân trọng, quý trọng”. (7)
Cũng theo dòng suy nghĩ ấy, nick Khanh Nguyen đã chỉ trích nghiêm khắc bản án của tòa: “Kết thúc ngày kết án những người viết báo tự do, điều đọng lại là hình ảnh về một người mẹ quằn quại đến cùn mòn, một người làm báo quyết đeo đuổi nỗi oan khiên suốt 13 năm để tìm sự thật.
Xúc phạm lãnh đạo ất ơ nào đó, có thể chịu những án tù dài.
Nhưng xúc phạm sự thật và trơ tráo với công lý của một quốc gia, dân tộc thì đôi khi, lại có thể mặt dày leo cao
Là người Việt Nam, phải nhớ! (8)
_____________
Tham khảo:
1-https://nld.com.vn/phap-luat/truong-chau-huu-danh-va-dong-pham-nhom-bao-…
2-https://www.facebook.com/thanhson.phung.1/posts/4628565693831789
3-https://tuoitre.vn/xet-xu-truong-chau-huu-danh-cung-thanh-vien-nhom-bao-…
4-https://vietnamnet.vn/vn/phap-luat/ky-su-phap-dinh/truong-chau-huu-danh-…,(0)
5-https://tuoitre.vn/toa-tuyen-an-truong-chau-huu-danh-4-nam-6-thang-tu-20…
6-https://www.facebook.com/eco.law.3/posts/4457881664325829
7-https://www.facebook.com/khanhtuanng/posts/10158635337643181.
8-https://www.facebook.com/quylam.doan/posts/300798920282279
* Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do.