Chuyện xá lợi tóc Phật tự chuyển động chưa bao giờ xảy ra ở Myanmar vì nếu có chuyện này xảy ra thì sẽ trở nên nổi tiếng và được truyền thông nước này đưa tin, các nhà báo thuộc Ban tiếng Burmese (Myanmar) của Đài Á Châu Tự Do (RFA) tìm hiểu và khẳng định.
“Xá lợi tóc Phật” tự chuyển động ở chùa Ba Vàng trở thành tin nóng trong những ngày cuối cùng của năm 2023. Trong năm ngày từ ngày 23/12 đến ngày 27/12, ngôi chùa bề thế ở tỉnh Quảng Ninh đã cho trưng bày vật thể được cho là xá lợi tóc Phật mà chùa này mượn được từ Myanmar, nhân dịp lễ kỷ niệm 765 năm ngày sinh của Phật hoàng Trần Nhân Tông.
Phóng viên Ban Tiếng Việt của Đài Á Châu Tự Do (RFA) đã nhờ các đồng nghiệp kiểm chứng các thông tin mà chùa Ba Vàng cung cấp trên các phương tiện truyền thông xã hội, và nhận được email trả lời khẳng định:
“Không có hiện tượng (xá lợi tóc Phật tự chuyển động- PV) như vậy ở Myanmar. Nếu đúng như vậy, nó có thể đã lan truyền rộng rãi giữa các tín đồ Phật giáo trung thành của Myanmar.”
Một tu sĩ Phật giáo, thành viên của Hội đồng Tăng già Phật giáo tối cao của Myanmar, người đã nói chuyện với RFA với điều kiện giấu tên vì lý do an ninh khi bình luận về các vấn đề tôn giáo nhạy cảm, nói rằng: “Bất kỳ xá lợi nào xuất hiện đều là do quá tin tưởng vào một điều gì đó vô lý. Mọi người nên sử dụng lý luận của riêng mình để nhận định việc đó có thực hay không.”
Truyền thuyết Đức Phật Thích Ca Mâu Ni sau khi thành đạo trao tám sợi tóc của mình cho hai thương gia người Myanmar được hầu hết các Phật tử sùng đạo ở Myanmar tin tưởng và lưu truyền bằng hình thức truyền miệng. Tuy nhiên, các nhà sử học hàng đầu của Myanmar cho biết không có bằng chứng lịch sử và khảo cổ nào chứng minh cho truyền thuyết này.
Phóng viên RFA Ban tiếng Burmese đã tìm cách liên lạc với Bộ Tôn giáo của chính quyền quân sự Myanmar để hỏi về vấn đề này nhưng người phát ngôn từ chối bình luận.
Về tu viện/chùa Parami và Bảo tàng quốc tế xá lợi Phật Parami mà đại đức Thích Thái Minh và chùa Ba Vàng khẳng định đã mượn xá lợi tóc Phật từ đây về để trưng bày cuối tháng trước, đồng nghiệp Myanmar cho biết Tu viện Parami cùng với Bảo tàng Xá lợi Phật nằm ở South Okkalapa, Yangon, và người dân nơi đây gọi là Tu viện Bảo tàng xá lợi.
Nơi đây có nhiều du khách phần lớn là du khách nước ngoài từ Trung Quốc, Thái Lan, và Sri Lanka. Vị sư trụ trì trước đây đã qua đời trong dịch COVID-19, ông được nhiều du khách quốc tế biết đến hơn. Dưới thời của người kế nhiệm, cơ sở này đón ít khách đến viếng thăm hơn.
Phóng viên không thể kết nối được với phát ngôn nhân hoặc người có trách nhiệm của cơ sở tôn giáo này.
Mặc dù câu chuyện “xá lợi tóc Phật tự chuyển động” rầm rộ ở chùa Ba Vàng và trên các phương tiện truyền thông đại chúng ở Việt Nam, tuy nhiên phía truyền thông Myanmar không hề đưa tin tức gì về chuyện quốc gia này cho phía Việt Nam mượn “quốc bảo” về trưng bày.
Sau khi vướng nhiều chỉ trích trên mạng xã hội, cơ sở tôn giáo này cho biết đã đưa “xá lợi tóc Phật” trở về cố quốc vào ngày 27/12, tuy nhiên, khi rước rầm rộ bao nhiêu thì khi hồi hương lại lẳng lặng bấy nhiêu.
Báo Giác Ngộ online của Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) đưa tin vào chiều ngày 04/1 vừa qua, Ban Thường trực Hội đồng Trị sự khu vực phía Bắc đã có phiên họp tại trụ sở thảo luận một số nội dung, trong đó có việc xem xét kỷ luật đối với Đại đức Thích Trúc Thái Minh về vụ trưng bày “xá lợi tóc Đức Phật.”
Thượng tọa Thích Đức Thiện, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội đồng Trị sự GHPGVN cho biết Đại đức Thích Trúc Thái Minh đã nhận lỗi trước Giáo hội, tăng ni và Phật tử về vụ việc đáng tiếc để dư luận chỉ trích, ảnh hưởng đến uy tín của Giáo hội, khiến dư luận hoang mang.
Đại đức trụ trì chùa Ba Vàng cũng đã sám hối trước chư tôn đức Ban Thường trực Hội đồng Trị sự GHPGVN.
Giáo hội chấp nhận lời sám hối của Đại đức Thích Trúc Thái Minh, đồng thời yêu cầu vị này và chùa Ba Vàng không được tổ chức các sự kiện giao lưu quốc tế tại chùa trong một năm.