Tòa án huyện Cầu Ngang thuộc tỉnh Trà Vinh tuyên án 7,5 năm tù giam đối với hai nhà hoạt động vì quyền của người bản địa Khmer Krom, chuyên gia nhân quyền gọi bản án này là “sự nhạo báng công lý trắng trợn.”
Truyền thông địa phương đưa tin cho biết, phiên toà sơ thẩm kết thúc đầu giờ chiều 20/03 với kết quả: ông Tô Hoàng Chương, 38 tuổi, bị kết án bốn năm tù giam còn ông Thạch Cương, 37 tuổi, bị kết án ba năm sáu tháng tù giam về cáo buộc “lợi dụng quyền tự do dân chủ” theo Điều 331 của Bộ luật Hình sự.
Không rõ hai ông có luật sư bào chữa trong phiên tòa hay không, cả hai cùng thường trú ở ấp Lạc Sơn, xã Thạnh Hòa Sơn, huyện Cầu Ngang, và cùng bị bắt ngày 31/7/2023.
Bình luận về phiên toà, ông Josef Benedict, chuyên gia vận động cho không gian dân sự khu vực Châu Á-Thái Bình Dương của tổ chức Liên minh xã hội dân sự toàn cầu (CIVICUS), nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA) qua tin nhắn:
“Việc kết án các nhà hoạt động Tô Hoàng Chương và Thạch Cường ngày nay về tội ‘lạm dụng các quyền tự do dân chủ’ là một sự nhạo báng công lý trắng trợn.
Cả hai đều là mục tiêu vì ủng hộ quyền lợi của cộng đồng Khmer Krom và lẽ ra không bao giờ bị đưa ra tòa.”
Ông cũng kêu gọi Việt Nam trả tự do cho họ ngay lập tức và vô điều kiện, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế nêu lên trường hợp của họ và những người bảo vệ nhân quyền khác đang bị bỏ tù ở Việt Nam chỉ vì các hoạt động ôn hòa.
Báo Trà Vinh dẫn cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Trà Vinh cho rằng, từ ngày 18/9/2021 đến ngày 25/6/2023, ông Thạch Cương đã lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng tôn giáo và sử dụng tài khoản cá nhân facebook tên là “Cuong Thach” thực hiện 11 lần đăng phát trực tiếp video clip của bản thân, 03 lần đăng tải hình ảnh, chia sẻ đoạn video clip của kênh nước ngoài.
Còn ông Tô Hoàng Chương bị cho là đã lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng tôn giáo, sử dụng tài khoản facebook tên “TO Hoang Chuong” thực hiện 08 lần đăng, chia sẻ bài viết, hình ảnh, video của cá nhân, trang mạng nước ngoài và video clip của Thạch Cương phát biểu trong thời gian từ ngày 04/6/2021 đến ngày 26/6/2023.
Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh kết luận những bài viết, hình ảnh, video clip mà hai ông đăng tải, chia sẻ, phát trực tiếp có nội dung bị cho là “gây ảnh hưởng đến đoàn kết dân tộc, tôn giáo; xuyên tạc chính quyền, xuyên tạc lịch sử Việt Nam, xúc phạm uy tín của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam; xuyên tạc, xúc phạm uy tín của chính quyền địa phương, Công an tỉnh Sóc Trăng, Công an huyện Trà Cú, Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước huyện Trà Cú, Bệnh viện Sản Nhi Trà Vinh và cá nhân bác sĩ Bệnh viện Sản Nhi Trà Vinh.”
Ông Tô Hoàng Chương là một nhà hoạt động từng đi phát sách Tuyên ngôn của Liên Hiệp Quốc về quyền của các dân tộc bản địa cho người dân.
Tháng 6 năm ngoái, ông cho Đài Á Châu Tự Do biết Công an tỉnh Sóc Trăng chặn xe, đánh đập ông sau khi đi thăm một người bạn tại xã Mỹ Tâm, huyện Mỹ Xuyên về.
Liên minh Người Khmers Kampuchea Krom (KKF) có trụ sở ở Hoa Kỳ sau đó ra thông cáo báo chí lên án Công an tỉnh Sóc Trăng về “hành vi đối xử tàn bạo và vô nhân đạo” đối với ông Tô Hoàng Chương.
Một người Khmer ở tình Kiên Giang, là bạn trên Facebook của ông Tô Hoàng Chương phát biểu với RFA trong điều kiện ẩn danh vì lý do an ninh:
“Tôi là người theo dõi thường xuyên Facebook của Tô Hoàng Chương nhưng không thấy bài viết nào có nội dung chống phá Nhà nước Việt Nam, mà chỉ phản ánh đúng thực tế sự đàn áp đối với cộng đồng Khmer ở Nam Bộ.
Tôi thấy bản án đối với ông Tô Hoàng Chương hoàn toàn sai lệch nếu ta so với luật pháp quốc tế, các công ước quốc tế về nhân quyền mà Việt Nam đã ký kết.”
Ông này cho rằng, việc phân phát Tuyên ngôn Nhân quyền Quốc tế và Công ước quốc tế về quyền của người bản địa không nên bị coi là tội bị bỏ tù. Cáo trạng của vụ án mà báo chí đăng tải không nhắc đến việc làm này của hai nhà hoạt động.
Đầu tháng trước, một toà án ở tỉnh Sóc Trăng đã kết án nhà hoạt động Khmer Krom Danh Minh Quang bốn năm sáu tháng tù giam cùng về tội danh theo Điều 331. Ông cũng bị bắt trong ngày 31/7/2023.