Hôm 12-2-2021, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới công bố kết quả giải mã bộ gene của chủng vi rút SARS-CoV-2 từ các ca bệnh ở tổ bốc xếp tại sân bay Tân Sơn Nhất cho thấy đây là chủng vi rút mới lần đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam.
Theo kết quả định danh bằng phần mềm Pangolin cho thấy cả ba bộ gene SARS-CoV-2 thu nhận được đều thuộc chủng A.23.1, tương tự với biến thể phổ biến nhất ở thủ đô Kampala của Uganda (Trung Phi) và có đột biến giống như biến thể lây lan nhanh ở Anh.
Báo chí nhà nước không nói về độ nguy hiểm của loại đột biến mới này mà chỉ cho biết nó không thuộc loại vi rút đột biến ở Anh (dòng B) và chủng vi rút đột biến ở Nam Phi đang khiến thế giới lo lắng.
Tuy nhiên, bài báo của tờ Business Insider hôm 12-2 dẫn báo cáo của tổ chức Sáng kiến Toàn cầu về Chia sẻ Dữ liệu Dịch cúm Gia cầm (GISAID) gọi đột biến A.23.1 là dòng có một số biến thể của “mối quan tâm sinh học tiềm ẩn”.
Từ tháng 6 đến tháng 10 năm ngoái, vi rút dòng A chỉ chiếm 25% số vi rút ở thủ đô Kampala của Uganda.
Tuy nhiên đến tháng 12 năm 2020, 49 trong số 50 mẫu được giải trình tự gen từ vùng Kampala (ở 9 địa điểm lâm sàng) thuộc dòng A.23.1 mới tương tự với biến chủng ở TPHCM, các tác giả cho biết.
Đến nay, có hơn 39.000 người Uganda bị nhiễm COVID-19, trong đó có 328 người đã qua đời theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Điều quan trọng, biến thể A.23.1 có những thay đổi di truyền trong protein đột biến của vi rút mà nó sử dụng để lây nhiễm lên tế bào người.
Các tác giả của báo cáo đã xác định một đột biến nhất định trên biến thể A.23.1 là P681R, có thể có hoạt động tương tự như biến thể ở Anh (B.1.1.7) cũng có đột biến tương tự trong protein đột biến của nó: P681H.
Biến thể ở Anh được cho là có khả năng lây lan cao hơn 30-50% và đang lan nhanh trên toàn thế giới, bao gồm cả Mỹ, nơi Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã dự đoán nó có thể trở thành loại vi rút corona phổ biến nhất vào tháng 3 năm nay.
Các nhà khoa học cũng xác định những thay đổi trong một phần của protein đột biến được biết đến là mục tiêu của hệ thống miễn dịch. Bài báo vẫn chưa được các chuyên gia khác xem xét kỹ lưỡng trong một cuộc bình duyệt.
GISAID cho biết, A.23.1 là “mối quan tâm tiềm ẩn về sinh học.” Tuy nhiên, tác động có thể xảy ra của các đột biến của nó vẫn chưa rõ ràng.
Các biến thể A.23.1 đã được phát hiện ở các quốc gia khác bao gồm Anh, Rwanda, Canada và Campuchia và đến nay là Việt Nam.
Tại Anh, A.23.1 đang được Cơ quan Y tế Công cộng Anh chính thức điều tra vì nó có đột biến E484K – đột biến được tìm thấy trong một biến thể ở Nam Phi, mà các nhà khoa học tin rằng giúp nó tránh được kháng thể.
Có 43 trường hợp nhiễm đột biến A.23.1 của vi rút corona được báo cáo ở Anh, theo Public Health England.
Biến thể A.23.1 với đột biến E484K khác với biến thể ở Anh (B.1.1.7), dường như cũng đã phát triển thành đột biến E474K.
Đã có 22 người bị nhiễm biến thể B.1.1.7 có đột biến E484K, theo cơ quan Public Health England.