Với việc đá lát vỉa hè ‘độ bền 70 năm’ ở Hà Nội sớm nứt vỡ, Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội cho rằng do ‘mưa xuống bị giãn nở, tự vỡ’… Ông Võ Nguyên Phong – Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội tại kỳ họp Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội hôm 8/12/2022, đã cho biết như vừa nêu khi giải thích về tình trạng đá lát vỉa hè ở nhiều quận, huyện có độ bền kỳ vọng 70 năm nhưng nhanh chóng xuống cấp, nứt vỡ chỉ sau vài năm sử dụng.
Theo ông Phong, chất lượng đá sử dụng để lát vỉa hè ở Hà Nội được khai thác bằng phương pháp nổ mìn nên đá bị ‘om’. Ông Phong còn cho rằng, đá marble (đá cẩm thạch) thường có gân, không đồng chất nên khi mưa xuống dễ bị giãn nở, tự vỡ kể cả khi không có tác động vật lý.
Giáo sư – Tiến sĩ chuyên ngành xây dựng Nguyễn Đình Cống, nguyên Chủ nhiệm Khoa, trường Đại học Xây dựng, Hà Nội từ năm 1993 đến 1996, nhận định với RFA hôm 9/12 về giải thích của Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội:
“Tôi thấy là quá láo, nói tầm bậy tầm bạ, ông ấy giải thích rằng đá granite rồi đá marble gì đấy… mưa xuống giãn nở ra. Cái đó là nói cho ai nghe, chứ những người hiểu biết không thể chấp nhận được. Cái đó là nói bậy, tôi không tin, đó là tại vì chất lượng quá kém mới nứt ra như thế. Chứ không phải như giải thích của ông Giám đốc Sở xây dựng Hà Nội, câu đấy là câu nói bậy, không đúng…”
Tôi thấy là quá láo, nói tầm bậy tầm bạ, ông ấy giải thích rằng đá granite rồi đá marble gì đấy… mưa xuống giãn nở ra. Cái đó là nói cho ai nghe, chứ những người hiểu biết không thể chấp nhận được.
-Giáo sư – Tiến sĩ Nguyễn Đình Cống
Theo Giáo sư – Tiến sĩ Nguyễn Đình Cống, có thể có nhiều nguyên nhân làm đá vỡ:
“Cũng có thể do thi công, thi công không phẳng chẳng hạn, thi công gập ghềnh thì có thể gãy ra. Nhưng cũng có thể do chất lượng đá quá kém, vì gãy như thế có nhiều nguyên nhân, nhưng cái nguyên nhân do trời mưa thì nguyên nhân đó không đúng, tôi bác bỏ. Trong chuyện này nguyên nhân tham nhũng để tạo ra chất lượng kém là có. Thế còn chất lượng kém ở khâu nào? Ở khâu thi công hay khẩu vật liệu thì cần phải khảo sát.”
Ông Nguyễn Hữu Quảng, Chủ tịch Hiệp hội làng nghề đá Yên Lâm, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa, khi trả lời báo chí nhà nước hôm 9/12 khẳng định: ‘Lát vỉa hè ở Hà Nội nếu dùng loại đá tốt, lát đúng tiêu chuẩn thì đá chỉ mòn đi chứ không hỏng được. Có thể đá bị om nhưng không có chuyện đá ngấm nước bị giãn nở, tự vỡ.’
Ông Trí, một cán bộ về hưu sinh sống lâu năm ở Hà Nội hôm 9/12, cho biết ý kiến về việc này:
“Ở Việt Nam từ thời xa xưa đá đã được dùng để lát sân, lót đường, lợp mái, xây tường, xây cầu cống… Ngay gần Hà Nội, làng Phù Lưu nay là khu phố Phù Lưu thuộc phường Đông Ngàn, thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh, tức cách trung tâm Hà Nội khoảng 15 – 17 cây số, có những con đường lát đá xanh. Nhưng đá này không phải đá tốt mua từ Thanh Hóa, chỉ mua từ Đông Triều – Quảng Ninh, đường dài tổng cộng 1700m, làm từ năm 1933 tức là tới nay đã gần 90 năm mà đến nay vẫn hầu như còn nguyên vẹn phục vụ người dân và đủ lại xe cộ qua lại hành ngày.. Vì thế trước sự việc 255 tuyến hè phố ở Hà Nội mới được lát lại bằng đá tự nhiên trong vòng 6 năm qua, với kỳ vọng có tuổi thọ lên đến 70 năm, thậm chí 100 năm… mà đến nay phần lớn đã xuống cấp trầm trọng, tôi hoàn toàn có thể khẳng định sự yếu kém về thiết kế thi công và cả về vật liệu xây dựng.”
Ông Trí lưu ý thêm một điểm, đây chỉ là hè phố chứ không phải là con đường giao thông như ở làng Phù Lưu, tức là mức độ chịu tải ít hơn rất nhiều… Ông nói tiếp:
“Ở Việt Nam như chúng ta biết có hẳn một Viện Vật liệu Xây dựng thuộc Bộ Xây dựng và nhiều cơ quan khác có chức năng nghiên cứu quản lý về xây dựng, nhưng rất lạ là những ngày qua chưa thấy chuyên gia nào của những cơ quan này lên tiếng về sự việc xuống cấp của hè phố Hà Nội. Còn lý giải của Giám đốc Sở xây dựng Hà Nội thì tôi cũng hoàn toàn tán thành với dư luận, đây là những lý giải mang tính bao biện một cách trơ tráo, trái với thực tế, không có căn cứ khoa học.”
Với sự thất thoát lãng phí lên đến hàng ngàn tỷ đồng như vậy, thì ông Trí cho rằng, nếu thanh tra, điều tra rốt ráo, sẽ có rất nhiều kẻ vô trách nhiệm, tham ô lãng phí phải bị ngồi tù, phải đền bù thiệt hại, phải khắc phục hậu quả…
RFA hôm 9/12 nhiều lần liên lạc Sở Xây dựng Hà Nội và Viện Vật liệu xây dựng để tìm hiểu thông tin về việc này, nhưng mọi cố gắng đều không thành công.
Lý giải của Giám đốc Sở xây dựng Hà Nội thì tôi cũng hoàn toàn tán thành với dư luận, đây là những lý giải mang tính bao biện một cách trơ tráo, trái với thực tế, không có căn cứ khoa học.
-Ông Trí
Từ cuối năm 2012, thành phố Thủ đô của Việt Nam thực hiện đề án ‘Cải tạo, chỉnh trang hè phố Hà Nội đến năm 2020’. Sau khi đề án được phê duyệt, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội đã chấp thuận với đề xuất cải tạo, làm mới hè phố sử dụng vật liệu là đá tự nhiên thay thế gạch xi măng truyền thống. Tuy nhiên theo truyền thông nhà nước, rất nhiều tuyến vỉa hè chỉ sau một thời gian ngắn đưa vào sử dụng đã xuất hiện tình trạng xuống cấp, mặt đá bị vỡ nát…
Trong khi theo đề án được duyệt, những tuyến vỉa hè trên đều được lát bằng loại đá tự nhiên được cho là có độ bền 70 năm.
Một người dân Hà Nội không nêu danh tánh nói với RFA liên quan vấn đề này:
“Độ dày không đảm bảo, thứ hai nữa công trình làm về bên rải nền trước mặt phẳng, phần lớn vật liệu nhiều quá, làm quá sơ sài… Nói như thế là nói láo thôi, đa số là dán lại là nhiều… Vỉa hè, nhất là chỗ đường lên xuống làm chưa có gì hợp lý, dân ở đây đi ngã một ngày chục người, ngã ở ngay chỗ nhà tôi…”
Một kỹ sư xây dựng ở Hà Nội không muốn nêu tên vì lý do an toàn, khi trả lời RFA liên quan vấn đề này cho rằng, các đơn vị thi công vẫn có thể đảm bảo chất lượng tốt cho công trình. Thế nhưng, trong quy trình thi công, bởi do các yếu tố về lợi nhuận và chia chác, chung chi… nên chất lượng của công trình không thể bảo đảm chất lượng như mong muốn. Về việc lát đá vỉa hè sau khi sử dụng một vài năm bị hư hỏng, ông nói:
“Bây giờ đơn giản là làm vỉa hè cho người đi bộ thì một người đi trên vỉa hè rất nhẹ. Thế nhưng xe máy chạy trên vỉa hè thì làm sao mà không hỏng? Làm đường cho người đi bộ và làm đường cho xe cơ giới, mà trong lĩnh vực xây dựng thì tính chất khác nhau. Do đó, làm đường vỉa hè mà xe máy chạy trên đó thì làm sao đảm bảo được?”
Kiến trúc sư Trần Huy Ánh – Hội Kiến trúc sư Hà Nội, khi trả lời Báo Điện tử VietnamPlus sáng ngày 9/12/2022, cho rằng: “Thông tin đá vỉa hè khi mưa xuống thì bị giãn nở, tự vỡ là câu trả lời thiếu trách nhiệm. Điều này làm cho cộng đồng xã hội rất ái ngại về khả năng chuyên môn của người đứng đầu ngành xây dựng Thủ đô.”