Mỹ, Nhật Bản và Philippines sẽ tiến hành các cuộc tuần tra hải quân chung trên Biển Đông – một động thái nhằm đối phó với sự hung hăng ngày càng gia tăng của Trung Quốc trong khu vực.
Các cuộc tuần tra ba bên này là một phần trong “gói sáng kiến” mà các nhà lãnh đạo cao nhất của ba nước sẽ công bố trong cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên của họ sẽ diễn ra vào ngày 11/4 tới – mạng báo Politico của Mỹ – cơ quan báo chí đầu tiên đưa tin về kế hoạch này.
Trong khi Philippines và Mỹ đã tiến hành tuần tra chung thường xuyên, đây sẽ là lần đầu tiên Lực lượng Phòng vệ Hàng hải Nhật Bản tham gia vào một hoạt động như vậy. Hoạt động này sẽ được tổ chức “sớm nhất” có thể – tờ Asahi Shimbun của Nhật cho biết.
Tờ Asahi trích lời những nguồn tin giấu tên từ Chính phủ Nhật cho biết động thái này là để “đáp trả sự gia tăng hiện diện hải quân của Trung Quốc trong khu vực”.
Không có thông tin chi tiết thêm về kế hoạch chung này nhưng tờ Politico cho hay kế hoạch này có thể là “một cuộc biểu dương sức mạnh nhằm cho Bắc Kinh thấy rằng sự hiếu chiến và thù địch của họ sẽ không được dung thứ”.
Trong những tháng gần đây, lực lượng hải cảnh Trung Quốc đã tăng cường chiến dịch quấy rối gần các đảo đá có tranh chấp ở Biển Đông, sử dụng vòi rồng bắn vào các tàu của Philippines.
Các chiến thuật của Bắc Kinh sẽ là nội dung được ưu tiên cao trong chương trình nghị sự tại cuộc họp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. khi ba nước thiết lập một “tam giác an ninh” khu vực.
“Trong vấn đề Biển Đông … ba nước đồng minh có sự đồng thuận sâu sắc” – một báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) – một viện nghiên cứu chính sách của Mỹ cho biết.
“Nhật Bản có vị trí thuận lợi để đóng vai trò kết nối giữa các nước Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương” – báo cáo này nhận định.
“Nhật Bản coi biển Hoa Đông và Biển Đông là một mặt trận có tính kết nối” – CSIS cho biết và thêm rằng Tokyo tin tưởng việc giúp các nước Đông Nam Á đương đầu với Trung Quốc ở Biển Đông “là một phần để đẩy lùi chủ nghĩa xét lại của Trung Quốc trên toàn khu vực, bao gồm cả ở vùng Biển Hoa Đông – nơi Trung Quốc đe dọa trực tiếp các lợi ích của Nhật Bản”.
Đài Á Châu Tự Do (RFA), vào đầu năm nay, được biết rằng Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) cũng đang chuẩn bị một kế hoạch hỗ trợ an ninh hàng hải kéo dài 10 năm cho bốn quốc gia ASEAN là Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam nhằm tăng cường an ninh ở Biển Đông.
‘Tàu sẽ bị bắn bởi đạn’
Kế hoạch tuần tra chung này đã vấp phải các phản ứng tức giận từ phía Trung Quốc.
Tờ Thời báo Hoàn cầu gọi động thái này là “vụ việc mới nhất cho thấy ý định làm cạn kiệt đồng minh và làm suy yếu Trung Quốc” khi Washington “tuyển dụng Nhật Bản’ để làm mất ổn định khu vực hơn nữa và đe dọa an ninh xung quanh Trung Quốc.
Tờ báo trích lời một nhà phân tích Trung Quốc cảnh báo các đồng minh của Mỹ và đối tác, trong đó có Nhật và Philippines, rằng “tất cả họ là những con tốt cho Mỹ hưởng lợi”.
“Cách biểu đạt của Bắc Kinh mỗi khi căng thẳng leo thang đều là “do sự khiêu khích” của đối phương và vì vậy họ không chịu trách nhiệm về bất kỳ hành động gây hấn nào của mình” – ông Ray Powell, một nhà phân tích an ninh hàng hải tại Trung tâm Đổi mới An ninh Quốc gia Gordian Knot thuộc Đại học Stanford nói.
Bộ Tư lệnh Mặt trận phía Nam của quân đội Trung Quốc – lực lượng có khu vực phụ trách chính là Biển Đông – vừa tiến hành một cuộc diễn tập chiến đấu thực sự ở vùng biển này – Bộ Quốc phòng Trung Quốc thông tin.
Cuộc diễn tập, được tiến hành vào “đầu mùa xuân” (không được nêu cụ thể ngày tháng), nhằm vào các mục tiêu của kẻ thù như “các tàu cá có vũ trang quấy rối Trung Quốc trong những vùng biển của nước này” và các tàu của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển của Philippines, theo ông Hồ Tích Tiến (Hu Xijin) – cựu Tổng biên tập tờ Thời báo Hoàn cầu.
Ông Hồ đăng một video clip về cuộc diễn tập trên nền tảng mạng xã hội X (vốn được gọi là Twitter) với một với lời cảnh báo nghiêm khắc với Manila rằng: “Một khi Philippines bắn phát súng đầu tiên, tôi hoàn toàn ủng hộ Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) bắn vào tàu Philippines bằng đạn”.
“Tôi tin rằng phần lớn người dân Trung Quốc khi đó sẽ ủng hộ việc này” – nhà bình luận chính trị Trung Quốc nói thêm.
“Chiến lược của Trung Quốc là leo thang căng thẳng cho đến khi các đối thủ chùn bước, vì thế đánh trống chiến trận để khiến cho họ rút lui” – ông Powell từ Đại học Stanford nói với RFA.
Nhà phân tích này cho biết với chiến dịch khẳng định chủ quyền một cách công khai và minh bạch, Manila đang tiếp cận và tạo dựng quan hệ đối tác với các quốc gia có cùng chí hướng bất chấp những đe dọa của Bắc Kinh.