Ông Nguyễn Phú Trọng – Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, khi phát biểu bế mạc Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII cho biết “Quy hoạch cán bộ chiến lược khóa XIV sẽ làm từng bước, từng việc, chắc chắn, chặt chẽ…”
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng còn nhấn mạnh, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIV với bài học kinh nghiệm có được từ các nhiệm kỳ trước, đặc biệt là nhiệm kỳ khóa XIII… quy hoạch Ban Chấp hành Trung ương Đảng nhiệm kỳ 2026 – 2031, sẽ thường xuyên theo dõi, kiểm tra, giám sát đối với những cán bộ đã được đưa vào quy hoạch. Nếu phát hiện có sai phạm, không đủ tiêu chuẩn phải kịp thời đưa ra khỏi quy hoạch…
Quy hoạch cán bộ cấp chiến lược cũng đã tiến hành trong nhiệm kỳ vừa rồi, nhưng có sơ suất trong quá trình lựa, cử, bầu bán cho nên sau đó có một số Ủy viên Trung ương bị kỷ luật.
-Ông Lê Văn Cuông
Ông Lê Văn Cuông, nguyên Phó Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa, vào tối ngày 9 tháng 10 năm 2023 nhận định với RFA:
“Quy hoạch cán bộ cấp chiến lược cũng đã tiến hành trong nhiệm kỳ vừa rồi, nhưng có sơ suất trong quá trình lựa, cử, bầu bán cho nên sau đó có một số Ủy viên Trung ương bị kỷ luật. Vấn đề này khiến dư luận đặt câu hỏi vì sao quy trình tiến hành chặt chẽ, nhưng lại để lọt lưới nhiều người không đủ tiêu chuẩn, rồi sau Đại hội bị vướng vòng lao lý, bị kỷ luật. Kỳ này Ban chấp hành Trung ương vừa hợp cũng rút ra được những bài học kinh nghiệm, chắc chắn sắp tới sẽ có các quy định, các bước tiến hành chặt chẽ hơn và nó sẽ ngăn cản được những trường hợp lọt lưới vào Ban chấp hành Trung ương khóa mới.”
Ông Lê Văn Cuông cho biết, ông tin rằng nhiệm kỳ vừa rồi đã trải qua thực tiễn và rút được những bài học kinh nghiệm cho khoa tới. Ông nói tiếp:
“Kỳ này Ban chấp hành Trung ương sẽ có những cách làm mới, nhất là vấn đề thẩm tra tư cách của các ứng cử viên. Ngoài ra sẽ mở rộng lấy ý kiến đến các đảng viên và đến nhân dân để đóng góp xây dựng quy hoạch chặt chẽ và chuẩn xác hơn.”
Vào ngày 4/11/2018, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng khi chủ trì buổi họp công bố quyết định về việc thành lập Ban chỉ đạo xây dựng quy hoạch cán bộ cấp chiến lược nhiệm kỳ 2021-2026… cũng đã khẳng định: “Dứt khoát không đưa vào quy hoạch những người có biểu hiện suy thoái, biến chất, rơi vào ‘tự diễn biến’, ‘tự chuyển hóa’; nhất là những người cơ hội chính trị, như con lươn, con chạch, luồn lách rất khéo… nên phải thận trọng. Do đó, quá trình quy hoạch phải làm chủ động và phải thường xuyên theo dõi, giám sát liên tục, khi phát hiện cán bộ có vấn đề là đưa ra khỏi quy hoạch ngay…”
Tuy nhiên trong nhiệm kỳ 2021-2026, đã có 113 cán bộ cấp cao thuộc diện trung ương quản lý bị xử lý kỷ luật chỉ trong năm năm nhiệm kỳ đại hội 12. Trong đó có bốn ủy viên, nguyên ủy viên Bộ chính trị; 27 ủy viên, nguyên ủy viên trung ương đảng; 30 sĩ quan cấp tướng…
Ngoài ra, chỉ trong một năm rưỡi tính từ đầu nhiệm kỳ đại hội 13, đã có gần 50 cán bộ cấp cao thuộc diện trung ương quản lý bị xử lý kỷ luật. Trong đó, hơn 10 cán bộ bị khởi tố; hai ủy viên trung ương đảng đương nhiệm bị khai trừ đảng, bị khởi tố, bắt tạm giam… Đơn cử như nguyên Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long, nguyên chủ tịch Hà Nội Chu Ngọc Anh…
Chỉ là dân chủ giả hiệu thôi, bởi mọi người chỉ được bầu trong danh sách chọn sẵn.
-Giáo sư Nguyễn Đình Cống
Giáo sư Nguyễn Đình Cống, nguyên Trưởng khoa Xây dựng, Đại học Xây dựng Hà Nội, một đảng viên đã từ bỏ đảng khi trả lời RFA liên vấn đề này cho rằng:
“Người ta nói thế thôi chứ thực chất là chọn người cùng phe cánh với họ, cùng chạy chọt với họ. Nói cho hay thì ai chả nói được. Họ nói là phải làm cho liêm khiết, cho tử tế, cho đúng đắn, phải chọn cho được người có tài có đức. Họ tạo ra ra vậy để chạy chức chạy quyền. Bây giờ ông nào muốn vào trung ương, thì phải đến gặp mấy người trong ban. Hiện nay ra đại hội thì đại biểu không được giới thiệu người mà chỉ được bầu trong danh sách do cấp ủy cũ chuẩn bị. Cấp ủy cũ thì dựa vào danh sách của mấy ông trong Ban chỉ đạo quy hoạch cán bộ cấp chiến lược. Các ông này lựa chọn thay cho đại hội.”
Theo Giáo sư Nguyễn Đình Cống, các lãnh đạo nói ‘phải loại bỏ ra khỏi danh sách những người biểu hiện suy thoái’, thực ra là loại bỏ những người không ăn cánh với họ. Mà muốn loại thì theo ông Cống rất dễ, chỉ cần sơ hở một câu nói nào đó thôi là họ loại. Ông Cống cho rằng, thực chất họ loại vì không ăn cánh, không phải trong phe nhóm. Giáo sư Nguyễn Đình Cống nói tiếp:
“Chỉ là dân chủ giả hiệu thôi, bởi mọi người chỉ được bầu trong danh sách chọn sẵn. Cách làm như thế này là hạn chế những người có uy tín, có năng lực, có tài năng nhưng không cùng phe cùng nhóm. Không chấp nhận ứng cử của những người mà họ cảm thấy họ đủ trình độ và năng lực. Nếu muốn được nằm trong danh sách bầu thì phải vào cho được cái quy hoạch của người ta. Cách làm như thế này là một dạng độc tài độc đoán chứ chẳng dân chủ gì hết.”
Cũng trong nhiệm kỳ Đại hội 13, một loạt các nhân sự cấp cao của Đảng Cộng sản cũng thay đổi do nguyên nhân chết hoặc bị kỷ luật, điển hình là trường hợp Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và hai Phó thủ tướng Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam phải xin từ chức vì những sai phạm liên quan đến các vụ án tham nhũng lớn trong Đảng Cộng sản.
Nhà báo Võ Văn Tạo khi trao đổi với RFA về Quy hoạch cán bộ cấp chiến lược, cho biết ý kiến:
“Tôi không hy vọng gì những quy hoạch nguồn cán bộ của Đảng Cộng sản Việt Nam ở mọi cấp độ; ví dụ cán bộ cấp cơ sở, cấp huyện, cấp tỉnh rồi đến cấp trung ương. Tôi nghĩ rằng, nói xin lỗi hầu hết là bất tài, vô dụng mà chỉ giỏi lấy lòng chạy vại, mua chức, luồn lót để theo phe đang mạnh ở Đảng bộ hoặc địa phương hay ngành nào đó…Những người đứng đầu mà thế lực người ta đang mạnh thì người nào được lòng người mạnh nhất đó sẽ được đưa vào cơ cấu.”
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng từng nói, cán bộ tốt hay xấu thì cứ hỏi dân là biết hết. Nhưng trong thực tế, biết bao trường hợp người dân quay phim, chụp ảnh những hành xử sai trái của các công chức rồi đưa lên mạng xã hội thì lại bị quy chụp vào nhiều tội danh khác nhau.