Hôm 11 tháng 7, ông Châu Văn Khảm, một người Úc gốc Việt và là đảng viên đảng Việt Tân đã được trả tự do và trở về nhà sau hơn 4 năm bị cầm tù tại Việt Nam.
Ông này bị bắt hồi tháng 1 năm 2019 ở Tp. Hồ Chí Minh, với cáo buộc “khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân”. Trong phiên tòa sơ thẩm diễn ra vào tháng 11 cùng năm, ông Khảm bị tuyên án 12 năm tù. Tòa phúc thẩm vào tháng ba năm 2020, y án sơ thẩm
Sinh năm 1949 tại miền nam Việt Nam, ông Châu Văn Khảm từng gia nhập quân đội Việt Nam Cộng Hòa trong giai đoạn chiến tranh giữa hai miền nam-bắc.
Sau khi chiến tranh kết thúc, vì xuất thân quân nhân, ông Khảm bị bắt đi học tập cải tạo trong ba năm, và cuối cùng vượt biên tới Úc vào năm 1983.
Tại đây ông gia nhập đảng Việt Tân sau khi về hưu và trở thành một thành viên cấp cao.
Tin tức ông Châu Văn Khảm được chính quyền Việt Nam trả tự do trước thời hạn đã được đảng Việt Tân lan truyền trên các phương tiện truyền thông của đảng này.
Trả lời phỏng vấn của Đài Á châu Tự do từ thành phố Sydney nước Úc, Bác sĩ Nguyễn Đỗ Thanh Phong, ủy viên trung ương của đảng Việt Tân, cho biết phản ứng trước thông tin ông Khảm được tự do:
“Chúng tôi rất vui mừng khi được tin anh Châu Văn Khảm đã được đoàn tụ với gia đình vào ngày hôm nay, đó là điều đáng mừng, vì trong thời gian vừa qua sức khỏe của anh Khảm đã giảm sút vì tuổi đã cao, và bị giam cầm một thời gian dài, hơn bốn năm.
Trong thời gian vừa qua thì chúng tôi, cùng với gia đình và luật sư, và các hội đoàn, đoàn thể, cộng đồng tại Úc và một số nơi trên thế giới đã nỗ lực vận động cộng đồng quốc tế, và đặc biệt là nỗ lực mà chính quyền Úc đã làm trong thời gian vừa qua đã khiến nhà nước Cộng sản Việt Nam phải trả tự do cho anh Khảm.”
Trong quá trình bị giam giữ tại Việt Nam, ông Châu Văn Khảm được cho là đã gặp nhiều vấn đề về sức khỏe, khiến gia đình lo sợ cho tính mạng của ông.
Vụ bắt giữ và kết án tù ông Châu Văn Khảm đã thu hút sự chú ý của giới truyền thông tại Úc cũng như quốc tế. Các tổ chức nhân quyền như Theo dõi Nhân quyền và Ân xá Quốc tế cũng vào cuộc kêu gọi trả tự do cho ông này.
Trong tuyên bố của tổ chức Ân xá Quốc tế được đưa ra không lâu sau khi ông Châu Văn Khảm trở về Úc, bà Rose Kulak, người phụ trách vận động cho ông Khảm của tổ chức này, cho biết:
“Trong suốt những năm qua, hàng chục ngàn người ủng hộ của tổ chức Ân xá Quốc tế tại Úc vì sự phẫn nộ đối với sự cầm tù mà ông Châu Văn Khảm phải chịu, đã cùng nhau vận động với gia đình để ông được tự do.
Ngày hôm nay là một dấu mốc quan trọng cho phong trào đấu tranh giải phóng những người bị cầm tù một cách bất công trên toàn thế giới, và là một lời nhắc nhở, rằng hàng chục ngàn người Úc sẽ luôn sẵn sàng bảo vệ quyền con người.”
Ông Châu Văn Khảm là một trong số nhiều trường hợp người gốc Việt bị bắt và bỏ tù khi quay trở lại Việt Nam trong những năm qua. Hầu hết những người này đều được trả tự do trước thời hạn, một động thái mà nhà nước Việt Nam cho là để thể hiện chính sách “khoan hồng và nhân đạo”.
Phản bác lại luận điểm trên, ông Nguyễn Đỗ Thanh Phong, đảng viên cao cấp của đảng Việt Tân cho hay:
“Như chúng ta cũng biết trong những năm qua đã có nhiều người đấu tranh dân chủ, những nhà hoạt động nhân quyền bị bắt, thì những bản án ngày càng nặng hơn và có tính chất khốc liệt hơn, nhất là trong những năm gần đây. Thì điều đó không thể nào phản ảnh cái sự nhân đạo. Cái bản chất của việc bắt bớ, tù đày là một công việc nhất là vô nhân đạo.”
Ông này cũng cho rằng việc chính quyền phải trả tự do trước thời hạn cho những người gốc Việt là do chịu sức ép từ quốc tế, và trong trường hợp của ông Châu Văn Khảm cũng tương tự.
Chính quyền Việt Nam coi đảng Việt Tân là ‘tổ chức khủng bố” và thường tuyên án nặng nề đối với những đảng viên của đảng này, dù là đối với người Việt ở hải ngoại hay người ở trong nước.
Thủ tướng Úc, Anthony Albanese, lên tiếng sau khi Việt Nam trả tự do cho ông Châu Văn Khảm : “Australia rất hoan nghênh việc ông Châu Văn Khảm được trả tự do. Đây là vấn đề mà tôi đã nêu ra trong chuyến thăm tới Việt Nam, và đó là một chuyến thăm có tính xây dựng. Tôi cũng muốn cảm ơn những người bạn ở Việt Nam vì đã lắng nghe ý kiến của tôi trong chuyến thăm đó, và đã giúp biến việc này trở thành hiện thực. Ông Châu Văn Khảm hiện đã đoàn tụ với gia đình ở Úc, chúng tôi rất vui mừng với điều này. Sự kiện này cho thấy việc áp dụng chính sách hợp tác mang tính xây dựng giúp đạt được lợi ích quốc gia cho Australia ra sao. Và tôi cũng rất vui khi ông Chris Bowen đã có thể thay mặt tôi đón ông Châu Văn Khảm trở về lại nước Úc.”
Như tin đã loan, cùng vụ với ông Châu Văn Khảm, có hai người Việt khác ở trong nước là Nguyễn Văn Viễn và Trần Văn Quyền. Ông Viễn bị mức án 11 năm và Trần Văn Quyền 10 năm tù với cùng tội danh “khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân”.