Một nhà hoạt động nhân quyền người Trung Quốc bị công an Việt Nam bắt giữ hồi tháng 8 năm ngoái khi đang chờ đi tị nạn chính trị, tuy nhiên chính quyền Hà Nội im lặng gây quan ngại về việc có khả năng ông bị giao trả về lại Hoa Lục.
Trong bức thư gửi Chính phủ Việt Nam vào ngày 15/12/2022, ba báo cáo viên đặc biệt về nhân quyền của Liên Hiệp Quốc chất vấn về tình trạng của nhà hoạt động nhân quyền Đổng Quảng Bình (Dong Guangping).
Ông Đổng Quảng Bình, năm nay 65 tuổi, bị chính quyền Trung Quốc bỏ tù ba lần vì các hoạt động đòi hỏi nhân quyền và dân chủ ở trong nước, trong đó có việc vận động tưởng niệm các nạn nhân vụ thảm sát Thiên An Môn năm 1989.
Theo Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc (viết tắt là OHCHR) khu vực Đông Nam Á, cho tới ngày 12/02 vừa qua, phía Việt Nam vẫn chưa phản hồi các báo cáo viên Liên Hiệp Quốc (LHQ) sau 60 ngày kể từ khi nhận được yêu cầu.
HRW: Thật đáng phẫn nộ khi Việt Nam trốn trách nhiệm trả lời!
Tháng 08/2019, Trung Quốc trả tự do cho Đổng Quảng Bình và đến tháng 01/2020, ông trốn thoát sang Việt Nam.
Trong khi lánh nạn chờ được định cư ở Canada như một người tị nạn và đoàn tụ với gia đình ở đó, ông bị chính quyền Việt Nam bắt giam.
Báo cáo viên đặc biệt của LHQ cho biết, họ nhận được thông tin nói rằng ông Đổng bị công an Việt Nam bắt giữ tùy tiện, lần cuối người ta thấy ông Đổng Quảng Bình ở Hà Nội trong tình trạng bị còng tay và bịt mắt, bước vào một chiếc xe cảnh sát và được áp giải bởi khoảng một chục công an Việt Nam.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) khẳng định, chính quyền Việt Nam phải chịu trách nhiệm trong việc bảo vệ và cung cấp thông tin về tình trạng hiện nay của ông Đổng Quảng Bình.
Ông Phil Robertson, Phó giám đốc Phân ban Châu Á của tổ chức nói trong email gửi tới Đài Á Châu Tự Do (RFA):
“Thật đáng phẫn nộ và không thể chấp nhận được rằng Việt Nam đang trốn tránh trách nhiệm trả lời mặc dù đã nhiều lần Liên Hiệp Quốc và hai chính phủ Hoa Kỳ cùng Canada yêu cầu họ phản hồi.”
Nhắc lại thông tin đáng tin cậy về việc chính quyền Việt Nam bắt và giam giữ trước khi Đổng Quảng Bình biến mất, ông Phil Robertson cáo buộc:
“Việt Nam đang cố tình thách thức cộng đồng quốc tế và vi phạm các cam kết nhân quyền của mình bằng cách che giấu sự thật trong vấn đề này. Trường hợp này là một lý do khác giải thích tại sao việc Việt Nam có một ghế trong Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc là không phù hợp.”
LHQ nói Việt Nam vi phạm nhiều công ước quốc tế
Các báo cáo viên nhân quyền của LHQ nói bằng việc bắt giữ ông Đổng Quảng Bình và từ chối cung cấp thông tin về ông, Nhà nước Việt Nam đã vi phạm nhiều điều khoản của Công ước Quốc tế về Các quyền dân sự và chính trị, Công ước Quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hoá, và Công ước về chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt vô nhân đạo mà Việt Nam đã ký kết.
Nhà vận động chuyên về Trung Quốc của tổ chức Ân xá Quốc tế – Gwen Lee nói, Hà Nội phải cho biết tung tích của ông Đổng và “theo nguyên tắc không gửi trả của luật pháp quốc tế, Chính phủ Việt Nam nên tạm dừng mọi kế hoạch trục xuất ông vì có khả năng cao là ông sẽ phải đối mặt với sự tra tấn và ngược đãi nếu quay trở lại Trung Quốc.”
Bà Gwen Lee trong email gửi RFA cho biết thêm, tổ chức này đã ghi nhận việc nhiều người bảo vệ nhân quyền phải đối mặt với tra tấn và các hình thức ngược đãi khác, đặc biệt là khi bị biệt giam dưới “giám sát dân cư tại một địa điểm được chỉ định” (RSDL) trong khi một số người phải đối mặt với sự giám sát gắt gao sau khi ra tù.
Alex Neve, Phó Giáo sư khoa luật của Đại học Ottawa và Đại học Dalhousie, là người cộng tác chặt chẽ với hai tổ chức xã hội dân sự ở Canada là Hội Toronto vì Dân chủ ở Trung Quốc (TADC) và Liên đoàn vì một Trung Hoa dân chủ trong việc vận động cho Đổng Quảng Bình.
Ông kêu gọi phía Việt Nam:
“Nếu Đổng Quảng Bình vẫn đang bị giam giữ tại Việt Nam, chính phủ phải trả tự do cho ông ngay lập tức và cho phép ông sang Canada để đoàn tụ với gia đình.
Nếu ông không bị giam giữ ở Việt Nam, chính phủ nên cung cấp đầy đủ thông tin về những gì đã xảy ra với ông và hiện ông đang ở đâu.
Nếu ông đã bị đưa trở lại Trung Quốc một cách bất hợp pháp và đang bị giam giữ ở đó, chính phủ Việt Nam phải can thiệp với nhà chức trách Trung Quốc và gây sức ép để Đổng Quảng Bình được trả tự do vô điều kiện và được phép rời khỏi đất nước để đến Canada.”
Phóng viên đã nhiều lần gọi điện tới Bộ Ngoại giao Việt Nam với đề nghị cho ý kiến về văn thư của LHQ nhưng không ai nghe máy, chúng tôi cũng chưa nhận được phản hồi qua email.
Trong bài viết của tổ chức Hội Toronto vì Dân chủ ở Trung Quốc ngày 15/2, con gái của ông Đổng Quảng Bình, cô Đổng Katherine viết:
“Chính phủ Việt Nam tiếp tục hành hạ gia đình tôi bằng cách từ chối giải thích lý do tại sao họ bắt cha tôi gần sáu tháng trước, và điều gì đã xảy ra với ông kể từ đó. Tôi đã hy vọng ông sẽ được đoàn tụ an toàn với chúng tôi tại Canada, thay vào đó chúng tôi phải đau đớn về sự an toàn của ông
Chúng tôi thậm chí không biết ông đang ở đâu. Họ không trả lời câu hỏi của tôi. Họ không trả lời các câu hỏi do Thủ tướng và Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Canada đặt ra. Bây giờ họ từ chối trả lời Liên Hiệp Quốc.
Điều này là không thể chấp nhận được và là một sự sỉ nhục đối với luật pháp quốc tế. Các quan chức Việt Nam phải trả lời câu hỏi đơn giản của chúng tôi: ‘Đổng Quảng Bình ở đâu?’”
Theo thống kê của tổ chức Safeguard Defenders có trụ sở ở Tây Ban Nha, chính quyền Việt Nam đã bắt giữ và trục xuất ba nhà hoạt động về Trung Quốc trong khi họ lánh nạn ở quốc gia này trong vài năm gần đây.